Vấn nạn tàu giã cào trên biển trở thành nỗi ám ảnh của ngư dân Hà Tĩnh

Đấu tranh vấn nạn tàu giã cào trên biển

Mới đây, vào khoảng 23h ngày 3/7, trong quá trình tuần tra, kiểm soát trên biển, Đồn Biên phòng Lạch Kèn (BĐBP Hà Tĩnh) phát hiện cặp tàu cá tỉnh Nghệ An có công suất lớn đang sử dụng lưới giã cào khai thác hải sản trái phép tại vùng biển ven bờ thuộc địa bàn xã Đan Trường, huyện Nghi Xuân.

Tiếp cận mục tiêu, lực lượng chức năng đã tiến hành bắt giữ cặp tàu cá mang số hiệu: NA 90746 TS, công suất 400 CV và NA 90494 TS, công suất 380 CV, do Vũ Anh Thái (SN 1999, trú tại xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An) làm chủ.

Tại hiện trường, lực lượng chức năng đã thu giữ một số ngư cụ dùng để đánh bắt hải sản. Ngay sau đó Bộ đội Biên phòng Lạch Kèn phối hợp các đơn vị chức năng khác hoàn chỉnh hồ sơ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Chỉ tính trong năm 2021, 2022, lực lượng BĐBP Hà Tĩnh đã phát hiện, bắt quả tang hàng chục tàu giã cào ngoại tỉnh khai thác trái phép và nhiều tàu cá có hành vi sử dụng kích điện đánh bắt hải sản tại vùng biển Hà Tĩnh.

Các tàu giã cào này hoạt động chủ yếu vào ban đêm, ban ngày neo đậu ngoài khơi để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Quá trình đánh bắt, nếu bị phát hiện, các tàu lập tức chặt đứt lưới dạ để tăng tốc bỏ chạy. Một số chủ tàu còn manh động hơn khi chống đối quyết liệt, đâm thẳng vào tàu của lực lượng chức năng để tẩu thoát.

Ở một số địa phương, đã xuất hiện tình trạng có người trên bờ canh gác, khi tàu của lực lượng chức năng xuất bến để tiếp cận vị trí tàu giã cào đang hoạt động thì đã có cảnh báo từ bờ để các tàu này cao chạy xa bay trước khi bị phát hiện, bắt giữ. Trong khi, lực lượng mỏng, phương tiện thiếu là những rào cản trong quá trình đấu tranh với nạn giã cào trên biển ở Hà Tĩnh.

Đánh bắt tận diệt

Theo phản ánh của ngư dân xã Cẩm Nhượng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, Những năm gần đây, trên vùng lộng từ xã Cẩm Nhượng (huyện Cẩm Xuyên) vào đến xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh đã xuất hiện nhiều tàu giã cào ngoại tỉnh công suất lớn như: Quảng Ngãi, Nghệ An, Thanh Hóa… liên tục hoạt động trái phép trên vùng biển Hà Tĩnh.

Những chiếc tàu giã cào này đi đến đâu là “ngoạm” hết tôm, cá, kể cả những con cá hay con ốc nhỏ nhất cũng không thể thoát. Đặc biệt, những chiếc giã cào còn “nuốt chửng” cả lồng và ngư cụ của ngư dân đánh ghẹ trên khu vực biển này.

Liên tục mất ngư cụ khiến cho ngư dân không dám ra biển đánh bắt, hàng trăm chiếc thuyền buộc phải neo bờ dù thời tiết thuận lợi. Không dừng lại ở đó, theo phản ánh của ngư dân, ngoài mất ngư cụ, thuyền của họ nhiều lúc còn bị tàu giã cào “tấn công”, đâm chìm, thiệt hại hàng trăm triệu đồng.

Như vậy, ngoài việc ảnh hưởng đến hoạt động đánh bắt của ngư dân, việc tàu giã cào hoạt động trái phép sẽ khiến nguy cơ tận diệt môi sinh, môi trường vùng biển và có nguy cơ mất an toàn trên biển.

Được biết, tàu giã cào (đơn hoặc đôi) là loại tàu có công suất máy lớn từ 90 – 1.000 CV, sử dụng lưới có chiều dài từ 500 – 1.500m, mắt lưới kích thước từ 10 – 15cm để đánh bắt các loại cá to ngoài khơi. Tuy nhiên, khi khai thác gần bờ ở vùng biển Hà Tĩnh, các tàu giã cào lại sử dụng loại lưới mắt dày dưới 5cm, nhiều lớp, nhiều chì để giăng bắt cá từ đáy bùn đến mặt nước. Khi tàu giã cào kéo qua, từ các loài cá nhỏ mới sinh đến cá trưởng thành đều không có cơ hội chạy thoát.

Một lãnh đạo Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh cho biết, theo quy định, các tàu giã cào chỉ được khai thác ở phạm vi cách bờ 24 hải lý trở ra. Đối với vùng biển nước sâu Kỳ Anh thì được phép khai thác cách bờ trên 15 hải lý. Mặc dù vậy, với chiều dài bờ biển đoạn qua Hà Tĩnh là 137km, bờ biển bằng phẳng, ít rạn đá trong khi lượng hải sản lại dồi dào nên những năm gần đây, tình trạng tàu giã cào nội tỉnh lẫn ngoại tỉnh xuất hiện ngày càng nhiều trên vùng biển Hà Tĩnh, các tàu này khai thác gần bờ, thậm chí cách bờ chưa đến 5km.

Việc tuần tra, kiểm soát tàu giã cào hoạt động trái phép đang được 2 lực lượng chính là BĐBP và kiểm ngư (Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh) phụ trách. Tuy nhiên, do lực lượng mỏng, bờ biển trải dài nên quá trình tuần tra, kiểm soát gặp rất nhiều khó khăn.

Bà con ngư dân vùng biển ở các huyện ven biển Hà Tĩnh cho biết, cứ mỗi dịp ra khơi khi trở về thuyền đầy ắp tôm cá. Song mấy năm gần đây, nạn giã cào hoành hành, đã có những chuyến tàu trở về không như mong đợi, thậm chí tay trắng khiến ngư dân không còn mặn mà với những chuyến đánh bắt gần bờ. Đây cũng là thực trạng chung của ngư dân ở các vùng biển Nghi Xuân, Lộc Hà, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh…

Mặc dù chưa có số liệu thống kê đầy đủ, nhưng theo nhận định của chuyên gia, tình trạng sụt giảm đáng kể nguồn lợi hải sản trên vùng biển gần bờ ở Hà Tĩnh là có thật, và việc xuất hiện ngày càng nhiều tàu giã cào là một trong những nguyên nhân chính.

Không chỉ vậy, gần đây việc các tàu ở nhiều địa phương khác đến khai thác tại vùng biển Hà Tĩnh còn có tình trạng tranh chấp, giành giật ngư trường, gây mất an ninh, trật tự tại địa phương. Nghiêm trọng hơn, đã có không ít lần tàu của ngư dân địa phương đã bị tàu giã cào đâm chìm khi đang khai thác hải sản trên biển.

Thiện Quyền