Tránh trục lợi chính sách nhận chuyển nhượng đất trồng lúa

Bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật

Báo cáo một số vấn đề lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, về thuật ngữ “cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp”, dự thảo Luật được chỉnh sửa theo hướng: Giữ khái niệm được quy định tại Luật Đất đai năm 2013;

Rà soát, quy định cụ thể tại từng điều, khoản trong dự thảo Luật về cá nhân được giao đất nông nghiệp không thu tiền, cá nhân được nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa theo hướng tạo thuận lợi cho việc khai thác hiệu quả đất trồng lúa và quy định cụ thể về người được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp, bảo đảm đúng đối tượng được hưởng chính sách.

Về cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng đất trồng lúa, dự thảo Luật thiết kế 2 phương án liên quan đến điều kiện cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất trồng (trừ trường hợp thuộc hàng thừa kế).

Trong đó, Phương án 1 quy định: Trong mọi trường hợp, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng, tặng cho đất trồng lúa đều phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa.

Phương án 2 quy định: Khi nhận chuyển nhượng đất trồng lúa quá hạn mức giao đất nông nghiệp theo quy định tại khoản 1 Điều 176 Luật này thì phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa theo quy định.

Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế nhất trí phương án 1 để bảo đảm quản lý nghiêm ngặt đất trồng lúa, tránh việc trục lợi chính sách nhận chuyển nhượng đất trồng lúa; một số ý kiến tán thành phương án 2.

Về quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận quyền sử dụng đất ở, tại báo cáo số 2128, Thường trực Ủy ban Kinh tế đã báo cáo về nội dung này là nội dung chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước, cần nghiên cứu kỹ lưỡng, có đánh giá tác động đầy đủ, có nội dung phản hồi ý kiến nhân dân thấu đáo, hợp lý, hợp tình và truyền thông thông tin đầy đủ.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế tiếp tục báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ báo cáo rõ ràng quan điểm của Chính phủ về nội dung này; đồng thời, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến chỉ đạo.

Về cách thức quy định các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, ông Vũ Hồng Thanh cho biết, việc quy định về các trường hợp thu hồi đất tại Luật là cụ thể hóa quy định tại Điều 54 Hiến pháp năm 2013 về “Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định”.

Cùng với đó, dự thảo luật quy định theo hướng liệt kê các trường hợp thu hồi đất có ưu điểm rõ ràng cho việc áp dụng thực hiện, đồng thời, khống chế các trường hợp thu hồi đất, bảo đảm chỉ thu hồi đất trong các trường hợp luật định, không thu hồi đất tràn lan.

Tuy nhiên, quy định theo hướng liệt kê có hạn chế là không dự liệu được những trường hợp thu hồi đất khác để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Về kỹ thuật, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng không phân nhóm mà quy định trực tiếp các trường hợp thu hồi đất vì một số dự án, công trình được phân loại vào từng nhóm chưa tương thích với tính chất của nhóm, dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau.

Về các trường hợp cụ thể thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật chỉnh sửa nhiều nội dung bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật có liên quan về cơ sở giáo dục – đào tạo, y tế, cơ sở xã hội, nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang, dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư…

Đủ điều kiện trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6

Cho ý kiến về dự án luật này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, đây là dự án luật có tầm quan trọng đặc biệt, phạm vi rộng, nội dung khó, có ảnh hưởng rất lớn đến phát triển kinh tế – xã hội, an ninh, quốc phòng, đối nội, đối ngoại, tác động trực tiếp đến quyền, lợi ích của người dân và doanh nghiệp.

Do đó, Chính phủ cũng như các cơ quan của Quốc hội đã rất nỗ lực, cố gắng trong quá trình xây dựng dự án luật này. Hồ sơ dự án luật hiện tại đã đủ điều kiện để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6.

Hiện nay, một số nội dung quan trọng của dự án luật vẫn đang trong quá trình xem xét để lựa chọn phương án tối ưu, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, với những vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần tham mưu cho Chính phủ, căn cứ vào báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế, để đưa ra ý kiến, quan điểm, phối hợp giải trình, tiếp thu đầy đủ.

Đánh giá cao nỗ lực của cơ quan thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Kinh tế tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan hữu quan để xem xét, nêu rõ quan điểm, chính kiến về những vấn đề có ý kiến khác nhau.

Cần làm rõ nội dung, ưu nhược điểm của từng phương án quy định, làm rõ cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, cơ sở thực tiễn, đánh giá khách quan và đầy đủ tác động, để đưa ra quy định sát với thực tiễn, đạt được sự đồng thuận cao.

Ủy ban Kinh tế cần sớm tổng hợp các nội dung còn ý kiến khác nhau, các phương án để hoàn thiện báo cáo, xin ý kiến Đảng đoàn Quốc hội, trình Bộ Chính trị trước khi tiến hành kỳ họp.