Tăng cường các giải pháp thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 610/CĐ-TTg ngày 03/7/2023 về việc tăng cường thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo.

Công điện nêu rõ, những tháng đầu năm 2023, tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường tác động tiêu cực đến sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu lương thực, thực phẩm, trong đó có mặt hàng gạo.

Sản xuất, xuất khẩu gạo của Việt Nam những tháng đầu năm 2023 đạt nhiều kết quả tích cực. Xuất khẩu gạo 6 tháng đầu năm ước tăng 22,2% về lượng, tăng 34,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022.

Qua đó, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng của ngành nông nghiệp và nền kinh tế, đồng thời đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng, bình ổn giá thóc, gạo trong nước, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và lợi ích người nông dân.

Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu gạo vẫn còn những khó khăn, hạn chế. Cụ thể, chiến lược thị trường chưa thực sự ổn định, dài hạn; phát triển thị trường chưa tương xứng tiềm; sự cạnh tranh gay gắt từ các nước xuất khẩu gạo; giá cả đầu vào tăng cao…

Nhằm đẩy mạnh hoạt động sản xuất, xuất khẩu gạo, tận dụng thời cơ, cơ hội thị trường, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế những tháng cuối năm 2023, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu bộ trưởng các bộ: NN-PTNT, Công Thương, Ngoại giao và chủ tịch UBND tỉnh, thành tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp để thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu gạo.

Với Bộ NN-PTNT, Thủ tướng giao chủ trì, tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giống lúa năng suất, chất lượng cao phù hợp yêu cầu thị trường, sử dụng hiệu quả thương hiệu và nhãn hiệu Gạo Việt Nam/VietNam rice; xây dựng các tiêu chuẩn về sản xuất, chế biến và chất lượng sản phẩm phù hợp với hội nhập quốc tế; hỗ trợ xây dựng vùng nguyên liệu, liên kết sản xuất…

Ngoài ra, xây dựng cơ sở hạ tầng (công nghệ sau thu hoạch, kho chứa bảo quản sản phẩm), đầu tư phát triển mạnh hơn các loại gạo giá trị cao, đã tạo được hình ảnh thương hiệu.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất, giảm phụ thuộc vào phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, tăng năng suất và chất lượng gạo, nâng giá thành xuất khẩu.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh đàm phán để ký kết các hiệp định, thỏa thuận về sự phù hợp, công nhận lẫn nhau về kiểm dịch, chất lượng sản phẩm, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm với các thị trường trọng điểm nhằm tận dụng cơ hội mở cửa, chiếm lĩnh thị trường…

Việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu gạo, linh hoạt triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại (XTTM), Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, nhằm duy trì, củng cố các thị trường xuất khẩu gạo truyền thống như Philippines, Trung Quốc, Indonesia, khu vực châu Phi và phát triển các thị trường mới, tiềm năng, các thị trường FTA; khai thác các thị trường ngách với chủng loại gạo thơm, gạo chất lượng cao.

Cùng với đó, đẩy mạnh công tác nghiên cứu thị trường, đánh giá, dự báo nhu cầu nhập khẩu và khả năng tiến hành XTTM gạo; kịp thời cập nhật thông tin cho Hiệp hội Lương thực Việt Nam và các thương nhân xuất khẩu gạo.

Xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gạo Việt Nam. Cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy xuất khẩu gạo.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Ngoại giao chủ trì, đẩy mạnh hoạt động của các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trong việc nắm bắt thông tin thị trường, hỗ trợ thương nhân xuất khẩu gạo; kết nối thương mại, phối hợp tăng cường hơn việc quảng bá thương hiệu và sản phẩm gạo Việt Nam.

Với các địa phương, công điện của Thủ tướng nêu rõ, cần tổ chức thực hiện quy hoạch sản xuất lúa, công tác sản xuất lúa nhằm nâng cao chất lượng, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Theo dõi sát hoạt động của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo, phối hợp chặt chẽ để chủ động tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về xuất khẩu gạo, nhất là trước xu hướng gia tăng các hàng rào kỹ thuật, VSATTP; kịp thời báo cáo đề xuất giải pháp với những vấn đề phát sinh.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam tăng cường thông tin tình hình thị trường gạo thế giới cũng như nhu cầu của các đối tác; chủ động đề xuất các chương trình XTTM vào các thị trường và cách tiếp cận đối với từng thị trường cụ thể, góp phần quảng bá hình ảnh, thương hiệu sản phẩm gạo Việt Nam.

Gần 90% gạo nhập vào Philippines đến từ Việt Nam

Vụ Thị trường châu Á – châu Phi dẫn số liệu của Cục Thống kê Philippines cho thấy, trong 5 tháng đầu năm 2023, Philippines nhập khẩu 1,5 triệu tấn gạo từ Việt Nam, chiếm tới 89,6% trong tổng số 1,62 triệu tấn gạo được nhập khẩu vào quốc gia này.

Kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Philippines trong 5 tháng đầu năm 2023 đạt 772,4 triệu USD, tăng 31,1% so với cùng kỳ năm 2022.

Bất chấp những dự báo trước đó về khả năng Philippines giảm nhập khẩu gạo trong năm 2023 (do chi phí nhập khẩu tăng cao và định hướng phát triển sản xuất nội địa nhằm tự chủ lương thực của Chính phủ nước này), nhập khẩu gạo của Philippines vẫn tăng cao nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ cũng như tích trữ để đối phó với những bất ổn thời tiết khi hiện tượng El Nino trở lại kéo theo tình trạng hạn hán, khô nóng có thể gây ảnh hưởng nặng nề tới sản lượng lương thực nội địa.

Bên cạnh đó, theo Cục Thống kê Philippines, lượng gạo nhập khẩu của nước này trong 5 tháng đầu năm 2023 đã tăng gần 7,7% so với cùng kỳ năm 2022. Bên cạnh nhu cầu về lượng nhập khẩu gia tăng, El Nino cũng góp phần đẩy giá gạo thế giới tăng cao khi nhiều nước bắt đầu dự trữ lương thực. Đây là một số yếu tố chính dẫn tới tăng trưởng tích cực cả về lượng và kim ngạch của gạo Việt Nam xuất khẩu sang Philippines .

Bộ Công Thương đưa ra nhận định, những tháng cuối năm 2023 và sang năm 2024, dự kiến nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu gạo của Philippines sẽ tiếp tục gia tăng. Để tận dụng cơ hội tăng cường xuất khẩu sang thị trường này, các doanh nghiệp cần tiếp tục bám sát diễn biến thị trường và chính sách của Philippines liên quan tới thương mại gạo, đồng thời tích cực phối hợp với các cơ quan Chính phủ, bộ, ngành, hiệp hội liên quan để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong hoạt động giao thương và tham gia các hoạt động nhằm thúc đẩy xuất khẩu sang Philippines.

Ngoài những yếu tố thị trường, hoạt động của Chính phủ và Bộ Công Thương nhằm thúc đẩy hợp tác thương mại gạo với Philippines trong nhiều năm liên tục tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc giúp gạo Việt Nam duy trì vị thế hàng đầu tại thị trường truyền thống này.

T.M