Phát biểu đầu tiên của ông Putin sau vụ rơi máy bay chở ông Prigozhin

 
Những bình luận của ông Putin cho thấy, ông có nhiều quan điểm trái chiều về ông Prigozhin. 
 
Các nhà điều tra tại Nga đã tổ chức một cuộc điều tra về vụ việc, nhưng vẫn chưa cho biết những nghi ngờ của họ về nguyên nhân khiến cho máy bay bất ngờ rơi tại phía Tây Bắc Moscow vào sáng thứ Tư.
 
Họ cũng chưa chính thức xác định danh tính của 10 thi thể được thu hồi từ hiện trường.
 
Quan chức Mỹ cho biết, Washington đang đánh giá một số giả thuyết về nguyên nhân khiến máy bay rơi, bao gồm khả năng một tên lửa đất đối không đã được sử dụng.
 
Vào thứ Năm, Bộ Quốc phòng Mỹ khẳng định, không có thông tin nào ủng hộ cho giả thuyết một tên lửa đất đối không đã bắn hạ máy bay.
 
Việc ông Prigozhin thiệt mạng càng củng cố vị thế của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong tương lai gần, loại bỏ một người có thế lực từng tổ chức cuộc đảo chính chống lại ông trong ngày 23-24/6 vừa rồi.
 
Nhưng, điều này cũng cướp đi một cá nhân mạnh mẽ và sắc sảo từng mang lại lợi ích cho điện Kremlin khi ông gửi những binh lính của tổ chức do ông đứng đầu tới những trận chiến đẫm máu nhất tại Ukraine cũng như củng cố lợi ích của Nga tại châu Phi, nơi các hoạt động giờ đây có thể sẽ cần phải tái cấu trúc.
 
Hiện vẫn còn nghi vấn được đặt ra về cách các binh lính Wagner phản ứng lại. Một số trong đó đã nhắc tới khả năng có hành động trả đũa.
 
Khi cam kết một cuộc điều tra kỹ lưỡng sẽ được thực hiện, ông Putin cho biết, theo “dữ liệu ban đầu”, ông Prigozhin và một số nhân viên của Wagner đã có mặt trên máy bay. Danh sách hành khách cho thấy, đội ngũ lãnh đạo chủ chốt của Wagner cũng đã có mặt trên máy bay này và đã đều thiệt mạng.
 
Ông Putin đã tưởng niệm về người lính đánh thuê này, gọi ông là một doanh nhân có tài, biết cách đạt được lợi ích cho bản thân và khi được yêu cầu, sẵn sàng thực hiện trách nhiệm vì lợi ích chung. Nhưng, ông cũng mô tả ông Prigozhin là một cá nhân còn thiếu sót và đã từng phạm phải một số sai lầm.
 
Trong một bài phát biểu trong cuộc gặp mặt tại điện Kremlin với thống đốc vùng Donetsk miền Đông Ukraine do Nga bổ nhiệm, ông đã phát biểu: “Tôi muốn gửi lời chia buồn chân thành nhất tới gia đình các nạn nhân, đây thực sự là một bi kịch. Tôi đã biết ông Prigozhin từ rất lâu, từ đầu những năm 1990. Ông là người có số phận hẩm hiu, và ông từng gây ra một số sai lầm trong cuộc đời ông”.
 
Lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov, đồng minh thân cận của ông Putin, cho biết ông Prigozhin là bạn của ông và ông đã từng yêu cầu ông Prigozhin “gạt tham vọng cá nhân sang một bên”.
 
“Nhưng gần đây, có vẻ ông ấy không thấy hoặc không muốn thấy được bức tranh toàn cảnh về những điều đang xảy ra tại Nga”.
 
“Tiếng nổ kim loại”
 
Máy bay Embraer Legacy 600, bay từ Moscow tới St. Petersburg, đã gặp tai nạn gần làng Kuzhenkino ở vùng Tver phía Bắc Moscow.
 
Một phóng viên Reuter tại hiện trường vào sáng thứ Năm đã thấy một số người đang vận chuyển các túi thi thể màu đen. Một phần đuôi máy bay và các mảnh vỡ khác nằm la liệt gần một khu vực rậm cây, nơi các nhà điều tra dựng lều.
 
Trang tin Baza, một trang tin có một số nguồn tin đáng tin cậy trong các cơ quan hành pháp, cho biết các nhà điều tra đang tập trung vào giả thuyết một hoặc hai quả bom đã được gài trên máy bay.
 
Người dân tại làng Kuzhenkino gần hiện trường rơi máy bay cho biết, họ đã nghe thấy một tiếng nổ và sau đó nhìn thấy máy bay lao xuống mặt đất. Máy bay này đã không có dấu hiệu có vấn đề nào cho tới 30 giây cuối cùng, theo dữ liệu theo dõi chuyến bay.
 
Một người dân mang tên Anatoly cho biết: “Đó không phải tiếng sấm, đó là tiếng nổ kim loại, có thể mô tả như vậy”.
 
Những người đưa tang đã để lại hoa và nến để tưởng niệm ông Prigozhin ở gần trụ sở Wagner tại St. Petersburg và các địa điểm khác trên khắp nước Nga.
 
Một kênh Telegram liên quan tới Wagner mang tên Grey Zone đã tuyên bố về việc, ông Prigozhin thiệt mạng trong tối thứ Tư, tuyên dương ông là anh hùng, là nhà yêu nước và khẳng định ông đã thiệt mạng dưới tay “những kẻ phản quốc”.
 
Những tổ chức quân sự đã tham gia cuộc chiến thuộc phe Ukraine và đã từng thực hiện những cuộc tấn công tại biên giới Nga – Ukraine đã kêu gọi tổ chức Wagner trả thù cho cái chết của ông Prigozhin và kêu gọi họ tham gia các tổ chức này. Hiện vẫn chưa rõ những thành viên của tổ chức Wagner sẽ phản hồi như thế nào về các kêu gọi trên.
 
Trong lúc thiếu những thông tin được xác minh, một số người ủng hộ ông Prigozhin đã cáo buộc và đổ lỗi cho chính phủ Nga, trong khi một số người khác đổ lỗi cho Ukraine, sau khi nước này tổ chức kỷ niệm Ngày Quốc khánh vào thứ Năm.
 
Ông Putin trong tháng 6 đã cho biết, cuộc đảo chính của ông Prigozhin đã có thể nhấn chìm nước Nga vào nội chiến.
 
Lãnh đạo tổ chức quân sự tư nhân này cũng đã chỉ trích cách quân đội Nga thực hiện cuộc chiến tại Ukraine suốt nhiều tháng – một cuộc chiến mà Moscow gọi là “hoạt động quân sự đặc biệt” – và đã cố gắng lật đổ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng Tham mưu Trưởng Valery Gerasimov.
 
Cuộc đảo chính này kết thúc bằng một thỏa thuận với điện Kremlin, trong đó ông Prigozhin đồng ý di dời tổ chức về Belarus. Tuy nhiên, cá nhân ông vẫn tự do di chuyển trong nước Nga.
 
Nhiều người Nga đã tự hỏi vì sao ông đã có thể đưa ra những chỉ trích nặng nề như vậy mà không phải chịu hậu quả.
 
Ông Prigozhin đã đăng tải một video vào thứ Hai với nội dung cho thấy, ông đã có mặt tại châu Phi. Ông cũng có mặt tại một hội nghị thượng đỉnh Nga – Phi tại St. Petersburg vào tháng 7.
 
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)