Nội soi cấp cứu lấy dị vật khăn giấy trong phế quản bệnh nhân ung thư

1 giờ nỗ lực cấp cứu lấy dị vật

Ngày 21/7, thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho biết, bác sĩ nhiều chuyên khoa vừa kết hợp nội soi thành công dị vật là đoạn khăn giấy (được se nhỏ) dài 15cm rớt trong lòng phế quản ở bệnh nhân có mở khí quản.

Bệnh nhân nam D.V.N. (44 tuổi, ngụ tỉnh Hậu Giang) được chẩn đoán ung thư sàng miệng, ung thư khí quản khoảng 3 năm, bệnh nhân được phẫu thuật mở khí quản (canyun) cách đây khoảng 20 ngày ở bệnh viện chuyên khoa.

Khi tình trạng ổn định, bệnh nhân được xuất viện, hướng dẫn về nhà chăm sóc khoảng 4 ngày. Gần đây, bệnh nhân thường xuyên bị tăng tiết dịch qua canyun nên người nhà có thói quen sử dụng khăn giấy vuông se lại thành sợi dài đưa vào canyun khí quản để lấy dịch tiết nhằm giúp bệnh nhân dễ thở hơn, việc này đã được thực hiện nhiều lần.

Vào lúc 4h sáng 19/7, bệnh nhân có dấu hiệu tăng tiết đàm, gia đình vẫn làm với phương pháp tương tự, tuy nhiên trong lúc thực hiện, bệnh nhân bị ho nên đoạn khăn giấy bị tụt sâu xuống phế quản không thể lấy ra kèm khó thở, người nhà nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện địa phương sau đó chuyển tuyến đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cấp cứu vào lúc 5h03 phút với tình trạng khó thở nhiều, kích thích, thở nhanh, co kéo cơ hô hấp.

Bệnh nhân nhanh chóng tiến triển suy hô hấp cấp được hỗ trợ thở oxy và chuyển khoa Nội Hô hấp điều trị, nhận định tình trạng dị vật đường hô hấp nghiêm trọng, bác sĩ khoa Nội Hô hấp đã quyết định nội soi phế quản cấp cứu. Tuy nhiên, do đường kính canyun hiện tại  nhỏ, ống nội soi không thể đưa vào phế quản, các bác sĩ khoa Nội Hô hấp nhanh chóng chuyển bệnh nhân đến phòng phẫu thuật, đồng thời mời hội chẩn khẩn chuyên khoa Tai Mũi Họng và Gây mê hồi sức quyết định thay canyun khí quản 2 nòng cải tiến với kích thước lớn hơn.

Sau khi thay canyun thành công, ê-kíp tiếp tục thực hiện nội soi phế quản ống mềm có thực hiện tiền mê, ghi nhận lòng phế quản bên phải có dị vật là đoạn giấy dài chèn bít phần lớn lòng phế quản phải, do dị vật là giấy, sau thời gian thấm dịch ở đường thở, giấy đã mềm, việc lấy ra rất khó khăn, các bác sĩ cẩn thận phối hợp kẹp và dụng cụ hút để lấy dị vật. Sau gần 1 giờ nỗ lực, ê-kíp nội soi đã lấy thành công dị vật đoạn khăn giấy (được se lại) kích thước khoảng 0.5 x 15cm.

Tình trạng hiện tại, sức khỏe bệnh nhân ổn định, phổi thông khí tốt, không còn triệu chứng kích thích hô hấp đang được chăm sóc và theo dõi tại khoa Nội Hô hấp, dự kiến ra viện trong hôm nay (ngày 21/7).

Cẩn trọng khi chăm sóc bệnh nhân 

TS.BS Cao Thị Mỹ Thúy – Trưởng khoa Nội Hô hấp cho biết, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ không hiếm gặp những trường hợp dị vật đường thở tương tự ở bệnh nhân có mở khí quản, các dị vật thường gặp như: khăn giấy, bông tăm, gạc, sợi chỉ,… đây là tình trạng là cấp cứu tối khẩn trong chuyên ngành hô hấp, nhiệm vụ đặt ra là tái thông đường thở cho người bệnh càng sớm càng tốt. 

Lỗ mở khí quản (canyun) là một đường thông khí đưa không khí đi vào thẳng khí quản mà không qua đường mũi họng, lỗ thở này có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn. Trong trường hợp mở khí quản lâu dài, người bệnh hoặc người chăm sóc phải nắm vững các phương pháp chăm sóc, vệ sinh đúng cách để tránh nhiễm trùng cũng như biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, đặc biệt không đưa bất kỳ vật lạ vào lòng khí quản.

Bác sĩ CK.II  Lâm Chánh Thi – Trưởng khoa Tai Mũi Họng bệnh viện thông tin: Đối với trường hợp chăm sóc lỗ mở khí quản cho người bệnh tại nhà, cần lưu ý những vấn đề sau: Vệ sinh chân canyun 1 lần/ngày hoặc khi ướt; kiểm tra vị trí ống mở khí quản, kiểm tra dây cột mở khí quản, tái khám ngay nếu ống mở khí quản bị tụt hoặc rơi ra ngoài; kiểm tra màu sắc, tính chất đờm dãi trong ống mở khí quản, tái khám ngay nếu đờm nhớt tăng.

Nếu nghi ngờ tắc/nghẹt ống, đối với ống mở khí quản 2 nòng, thì ngay lập tức rút lòng trong ống mở khí quản ra (lòng ngoài giữ nguyên ở khí quản), giúp thông đường thở ngay lập tức; thao tác này không thực hiện được đối với mở khí quản 1 nòng;

Che lỗ mở khí quản bằng một miếng gạc ẩm để tránh bụi hoặc dị vật rơi vào đường thở; vệ sinh tay người chăm sóc trước và sau khi thực hiện các công việc chăm sóc canyun cho người bệnh; khi ngủ tránh để chăn hoặc ga giường chèn vào canyun; khi tắm nên che chắn lỗ thở, tránh nước bắn vào đường thở gây ho, sặc hoặc ngạt thở; không tiếp xúc với khói thuốc, không khí ô nhiễm, người bị bệnh cúm hay các bệnh truyền nhiễm khác; luyện tập vận động nhẹ nhàng, phù hợp với sức khỏe.

Bệnh nhân có lỗ mở khí quản nên tái khám ngay nếu có một trong các triệu chứng như: Khó thở, sốt cao, ho nhiều, đờm dãi tăng nhiều hoặc có lẫn máu, mủ; vùng da xung quanh lỗ mở khí quản bị sưng, nóng, đỏ, đau, chảy máu, mủ; khi nghe tiếng thở bệnh nhân khò khè nhiều là một trong những dấu hiệu của nguy cơ tắc canyun, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra hoặc tái khám định kỳ theo lời dặn bác sĩ.

Thanh Lâm