Nhiều người Việt mắc sỏi thận do thói quen thường ngày mà không biết

Bệnh nhân tích trữ quá nhiều sỏi trong thận

Mới đây, các bác sĩ, Khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Tp.HCM, đã mổ lấy hàng trăm viên sỏi chi chít trong thận của bệnh nhân sỏi thận N.A.T., 26 tuổi, ở Đồng Nai.

Anh N.A.T. (26 tuổi, nhà ở Đồng Nai) làm việc tại một siêu thị điện máy ở Tp.HCM. Ngoài thời gian làm việc chính thức, anh thường xuyên tăng ca tối để vận chuyển, kiểm kê hàng nhập/xuất kho của siêu thị. Công việc bận rộn nên anh đã quen với những bữa cơm mua ngoài “cho xong bữa” và uống ít nước, nhịn đi tiểu trong giờ làm, chỉ đi tiểu khi bụng đau, căng tức.

Khi mang vác, vận chuyển hàng hóa của siêu thị, anh T. thường thấy đau âm ỉ tại vùng hông dưới bên trái, đi tiểu thấy có máu. Tuy nhiên, lúc ngồi một chỗ làm việc hay đi lại nhẹ nhàng thì không đau, không tiểu máu nên anh nghĩ do ảnh hưởng của vết mổ ruột thừa 10 năm trước nên đã đến viện khám.

Bác sĩ Hoan Khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Tp.HCM cho biết kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT) thấy trong bể thận trái của anh T. có rất nhiều sỏi đủ kích thước. Ngoài ra, nồng độ bạch cầu trong nước tiểu tăng là dấu hiệu nhiễm khuẩn đường tiểu nhưng người bệnh chưa có biểu hiện sốt, rét run.

Được biết, bệnh nhân có tiền sử mổ ruột thừa, tán sỏi thận và niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang) bên phải. Trong lần khám này, do số lượng sỏi quá lớn, nên các bác sĩ đã chỉ định mổ mở.

Các bác sĩ tạo một đường mổ chéo dài 15cm tại hông trái, cẩn thận bóc tách, tiếp cận thận trái của người bệnh. Sau 150 phút, ê kíp mổ lấy hết sỏi trong thận trái người bệnh.

Theo quan sát, viên sỏi lớn nhất là sỏi san hô có nhiều nhánh, kích thước 5cm (cỡ quả trứng gà). Khoảng 5-6 viên sỏi kích thước khoảng 1cm và hàng trăm viên sỏi nhỏ hơn với đủ kích thước, hình dạng. 3 ngày sau mổ, anh T. phục hồi, ăn uống, đi lại bình thường, chỉ hơi đau nhẹ tại vết mổ.

Những thói quen gây hại hàng ngày

Được biết, 3 năm trước, anh từng “lên bàn mổ” điều trị sỏi thận phải bằng phương pháp tán sỏi qua da. Vì vậy, anh T. không ngạc nhiên khi biết trong thận trái mình cũng có sỏi, chỉ bất ngờ số lượng quá lớn.

“Sỏi thận là bệnh chung của gia đình tôi. Trong nhà, ngoài tôi ra, mẹ, cô, dì, chú, bác của tôi cũng bị sỏi thận”, anh nói. Anh được bác sĩ khuyên phải uống nhiều nước để tránh tái lại tình trạng bị sỏi thận.

Theo bác sĩ, sỏi tiết niệu nói chung, sỏi thận nói riêng có tính di truyền. Người có sỏi thì người thân ruột thịt của người bệnh cũng dễ bị sỏi hơn.

Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ trên 8.870 cặp song sinh phát hiện khả năng di truyền sỏi thận lên tới 56%. Một nghiên cứu khác tại Anh cho thấy 35% người bệnh sỏi thận do tăng canxi niệu có nguyên nhân di truyền từ gia đình. Ngoài di truyền, thói quen ăn uống cũng là nguyên nhân hình thành sỏi phổ biến.

Các bác sĩ khuyến cáo, người dân nên uống nhiều nước (2 – 3 lít/ngày), ăn giảm mặn; giảm dầu mỡ, đạm động vật, thực phẩm giàu oxalat (củ cải trắng, khoai lang, rau chân vịt…); hạn chế nước uống có ga, rượu bia…

Cách phòng tránh

Chế độ ăn uống không hợp lý

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sỏi thận là chế độ ăn uống thiếu lành mạnh dẫn đến dư thừa các chất nạp vào cơ thể gây nguy hại cho thận. Do vậy để bảo vệ thận luôn khỏe mạnh hãy hạn chế và tránh ăn các thực phẩm sau đây: Thức ăn có dầu mỡ, giàu protit và chất béo làm tăng hàm lượng choresterol, hình thành sỏi thận.

Thức ăn quá mặn (chứa hàm lượng kali và sodium cao): như các loại thực phẩm muối mặn, cá muối… sẽ gây áp lực và tổn thương nghiêm trọng cho thận, lượng oxalate trong nước tiểu sẽ tăng cao nếu ăn nhiều muối khiến nguy cơ mắc sỏi thận tăng cao hơn.

Hạn chế ăn những thực phẩm chứa các chất nêu trên và thay vào đó là các loại hoa quả và thực phẩm ít kali, sodium, giàu vitamin và khoáng chất tốt cho thận như hành tây, đu đủ, kiwi, hồng xiêm…

Ăn nhiều thực phẩm chứa canxi

Sỏi được hình thành khi chúng ta không biết điều tiết chế độ ăn uống của mình, do ăn quá nhiều những thực phẩm có chứa canxi khiến cho cơ thể dư thừa lượng canxi và từ những dư thừa đó tích tụ lại thành viên sỏi. Nhưng những viên sỏi này chỉ có ở trong thận, hay người ta gọi là sỏi thận và thông thường bệnh thường được phát hiện khi kiểm tra bằng lượng canxi có tăng không do hấp thụ canxi từ ruột.

Nếu không ăn kiêng những thực phẩm có chứa nhiều canxi thì rất dễ gây ra mất cân bằng trong việc hấp thụ canxi, lúc này cơ thể bạn sẽ hấp thụ lượng canxi nhiều hơn oxalat từ ruột và tạo thành sỏi thận.

Nên chú ý những thực phẩm có hàm lượng protein cao và quá nhiều chất đạm chúng ta cũng nên hạn chế ăn như: Trứng, đường, muối, protein động vật…và đặc biệt những thực phẩm chứa nhiều canxi không nên ăn nhiều.

Ăn nhiều trứng

Trứng có nhiều chất dinh dưỡng, trong đó có protein. Khi ăn quá nhiều trứng lượng protein cung cấp cho cơ thể bị dư thừa sẽ tạo nên sỏi trong thận. Ăn trứng cũng khiến cho lượng acid uric tăng và tác động trực tiếp đến việc hình thành sỏi.

Chính vì thế cần lưu ý chỉ ăn trứng 1-2 bữa trong tuần.Với chế độ ăn như thế sẽ không ảnh hưởng đến bệnh sỏi thận của mình.

Không ăn bữa sáng

Nguyên nhân khiến dân văn phòng “lười” ăn sáng có khá nhiều. Có người là do vội đi làm không kịp ăn, có người vì giảm béo, không muốn ăn. Tuy nhiên, thói quen tưởng vô hại này lại là nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh sỏi mật.

Theo chuyên gia sức khỏe, nguy cơ gây ra bệnh sỏi thận do không ăn sáng khá lớn. Điều này là do cơ thể sau khi trải qua một đêm dài nghỉ ngơi, cần bổ sung năng lượng. Túi mật sẽ bài tiết dịch mật vào buổi sáng, chuẩn bị trước cho việc tiêu hóa thức ăn. Nếu không ăn sáng, mật sẽ không có thức ăn để tiêu hóa, dịch mật sẽ ở trong túi mật lâu hơn, thời gian dài như thế, dịch mật sẽ tích tụ trong túi mật và đường ruột, cholesterol từ trong mật tiết ra sẽ dễ hình thành nên sỏi mật.

Ít vận động

Việc vận động cơ thể thường xuyên đem lại rất nhiều hữu ích trong việc giúp tăng cường sức khỏe, cơ bắp dẻo dai và rất hữu ích với hoạt động thận của bạn. Do vậy việc ít vận động không chỉ làm cơ thể thêm mệt mỏi mà còn là nguyên nhân dẫn tới bệnh sỏi thận.

Khi bạn lười vận động thì việc hấp thụ canxi trở nên kém đi, điều đó khiến lượng canxi bài tiết vào nước tiểu tăng lên là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh sỏi thận. Nguy hiểm hơn là việc ít vận động sẽ khiến các cơ bụng của bạn kém săn chắc, lỏng lẻo, gây ra sa nội tạng, chèn ép ống mật, làm cho dịch mật không bài tiết được sẽ tích tụ dẫn tới bệnh sỏi thận. Hãy thường xuyên tăng cường các hoạt động thể thao lành mạnh và vừa sức bạn nhé.

Uống ít nước

Không ít dân văn phòng ngại uống nước hoặc có uống thì không đủ lượng. Và đây chính là một trong những nguyên nhân gây ra sỏi thận, nếu để tình trạng kéo dài có khả năng hiện tượng suy thận. Các chuyên gia chỉ ra rằng, uống ít nước sẽ khiến hệ tiết niệu ít việc, lượng nước tiểu lưu cữu, trở nên đậm đặc, chất đọng lại tăng lên, như thế dễ hình thành nên sỏi thận và sỏi đường tiết niệu, thận hư.

Thường xuyên nhịn tiểu

Việc thường xuyên nhịn tiểu sẽ gây nên tình trạng bí tiểu và làm tăng khả năng mắc bệnh sỏi thận và các bệnh khác liên quan tới thận không? Ngoài ra việc nhịn tiểu lâu và thường xuyên sẽ gây ra chứng nhiễm trùng tiểu, bàng quang, đường tiết niệu, làm giảm chức năng sinh lý, thậm chí gây vô sinh.

Vệ sinh cá nhân kém

Nhiễm trùng đường sinh dục và tiết niệu do vệ sinh không thường xuyên làm cho nguy cơ mắc sỏi thận cao.

Với người cơ địa dễ tạo sỏi hoặc có người nhà có tiền sử điều trị sỏi, cần khám sức khỏe định kỳ 12 tháng/lần để sớm phát hiện, điều trị kịp thời khi sỏi còn nhỏ.

Quỳnh Chi (t/h)