Người tiêu dùng kiện sai gây thiệt hại doanh nghiệp thì xử lý thế nào?

Nhiều ý kiến về giải quyết vụ án theo thủ tục rút gọn

Sáng 26/5, tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 5, Quốc hội thảo một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi).

Phát biểu ý kiến, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho biết, đối với việc giải quyết vụ án theo thủ tục rút gọn tại Tòa án, Điều 70 dự thảo quy định một trong những điều kiện để được giải quyết vụ án theo thủ tục rút gọn khi giá trị giao dịch phải dưới 100 triệu đồng, tức là từ 101 triệu đồng trở lên thì sẽ không được áp dụng thủ tục rút gọn để giải quyết vụ án là không phù hợp với thực tế và chưa đồng bộ trong cách tiếp cận của luật.

Bởi trong lĩnh vực tư pháp, tính chất phức tạp của một vụ án không phụ thuộc vào giá trị tranh chấp lớn hay nhỏ mà phụ thuộc vào tình tiết chứng cứ của vụ án có rõ ràng, đầy đủ hay không.

Cũng phát biểu thảo luận về nội dung này, đại biểu Lê Xuân Thân (đoàn Khánh Hòa) đề nghị bỏ điều kiện khống chế để có thể áp dụng thủ tục rút gọn quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự đối với các giao dịch từ 100 triệu đồng trở lên.

Theo đại biểu Lê Xuân Thân, mục tiêu đặt ra của dự án Luật này bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, do đó, đối với vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định trong pháp luật về tố tụng dân sự khi đáp ứng quy định tại khoản 1 Điều 317 Bộ luật Tố tụng Dân sự hoặc khi có đủ một số điều kiện cụ thể được quy định trong dự thảo Luật.

Bên cạnh đó, trong Bộ luật Tố tụng Dân sự cũng không quy định điều kiện hạn chế áp dụng thủ tục rút gọn như đối với các giao dịch trên hay dưới 100 triệu đồng. Do đó, đại biểu Lê Xuân Thân đề nghị bỏ điều kiện khống chế này trong dự thảo Luật.

“Nội luật hóa nghĩa vụ của bên thua”

Tham gia góp ý kiến thêm về nội dung nêu trên, ông Nguyễn Hòa Bình – Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho hay, Bộ luật Dân sự; Bộ luật Tố tụng dân sự không cấm các bộ luật khác quy định trình tự rút gọn và mở đường cho các bộ luật khác có thể quy định thủ tục rút gọn. Áp dụng thủ tục rút gọn là để giải quyết vụ việc cho nhanh.

“Nếu quy định 100 triệu đồng trở lên không được giải quyết theo thủ tục rút gọn thì không phải bảo vệ quyền lợi mà là hạn chế quyền lợi người tiêu dùng. Vì có những vụ việc trên 100 triệu đồng nhưng thủ tục rất đơn giản”, ông Bình chia sẻ.

Ông Bình cho biết, có thể tham khảo từ kinh nghiệm thế giới các vụ án quy mô nhỏ quy trình giải quyết rất đơn giản. Như tại Đức, tất cả các tranh chấp dân sự dưới 5.000 Euro tòa án tối cao không giải quyết, vì chi phí xã hội bỏ ra sẽ lớn hơn rất nhiều so với giá trị tranh chấp.

Nhiều nước cũng quy định giá trị các vụ tranh chấp để xã hội không mất công vào các vụ việc vụn vặt, để không phải tòa sơ thẩm, tái thẩm, giám đốc thẩm…

Tại Việt Nam, ông Bình cho rằng nếu quy định như Điều 70 của dự thảo luật là chưa thỏa đáng. Thay vào đó nên quy định có 2 yếu tố để giải quyết tranh chấp rút gọn là theo điều 327 của Bộ luật Tố tụng dân sự hoặc quy mô tranh chấp dưới 100 triệu đồng.

“Ví dụ, người tiêu dùng bị xâm hại khi đi mua một chai mắm chất lượng không đảm bảo hay hàng giả, có khi bị thiệt hại chỉ 10.000 đồng, chẳng ai đi kiện cả, nhưng nhiều người thì số lượng lớn hơn. Quy mô tranh chấp nên bàn nhưng không nên để xung đột với quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự”, ông Bình nêu dẫn chứng.

Ông Bình cũng cho biết thêm, Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, trong các quy định phải “nội luật hóa nghĩa vụ của bên thua”.

Nói cách khác, người tiêu dùng hay trường hợp khác đi kiện mà thắng thì đương nhiên nhà sản xuất hay nhà cung cấp dịch vụ phải bồi thường.

Nhưng trong trường hợp người tiêu dùng đi kiện không đúng, lợi dụng việc đi kiện trong khi doanh nghiệp đang sản xuất rất có uy tín nhưng bị kiện gây mất uy tín, không bán hàng được, gây thiệt hại thì sao?

Theo ông Bình, đi kiện không có nghĩa là người đi kiện đúng, không nên đi kiện sau đó lên mạng công khai. Vì đây là quyền con người, quyền của doanh nghiệp.

Theo quy định tại điều 70 của dự thảo luật, vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định trong pháp luật về tố tụng dân sự khi đáp ứng quy định tại khoản 1 điều 317 bộ luật Tố tụng dân sự hoặc khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người tiêu dùng khởi kiện; tổ chức, cá nhân trực tiếp cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng bị khởi kiện;

b) Vụ án có chứng cứ đầy đủ, bảo đảm đủ căn cứ để giải quyết vụ án;

c) Giá trị giao dịch dưới 100 triệu đồng, không có tài sản tranh chấp ở nước ngoài;

d) Các đương sự đều có địa chỉ nơi cư trú, trụ sở rõ ràng; không có đương sự cư trú ở nước ngoài.