Nam Định: Độc đáo tục lệ lấy “lửa thánh” đêm giao thừa

Trong thời khắc dịch chuyển từ năm cũ sang năm mới, hàng trăm người dân ở thôn Đằng Chương, xã Yên Tiến, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định tập trung ở đình làng Đằng Chương. Người dân ở đây không đốt pháo, cũng không làm công việc gì khác. Bởi tất cả đã sẵn sàng cho một nghi thức đặc biệt: rước lửa thánh về nhà để lấy may. Từ đình làng Đằng Chương, người dân châm lửa vào cây đuốc, chạy nhanh về nhà để thắp hương, dâng lễ cúng đêm Giao thừa.

Ông Dương Văn Hà, 78 tuổi (Ý Yên), cho biết: ”Lịch sử của đình của chúng tôi có từ cách đây khoảng 500 năm. Tục lấy lửa cũng đã có từ thời cổ xưa. Nhân dân ra để lễ thánh ở khu di tích tâm linh của làng, đồng thời để lấy lửa để xin may mắn mang về cho từng gia đình, cầu mong một năm mới bình an, mạnh khỏe và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống, trong làm ăn. Quan niệm của người dân Việt Nam ta và của chúng tôi thì lửa là thể hiện sự may mắn”.

Theo dân gian lưu truyền, lễ xin lửa thánh này có từ thời vua Đinh Tiên Hoàng, khi nhà vua từ cố đô Hoa Lư (tỉnh Ninh Bình) kéo quân về miền đất Ý Yên, tỉnh Nam Định để luyện binh đánh giặc. Nghi lễ này không chỉ có ý nghĩa mong một năm mới ấm no hạnh phúc, gia đình an khang thịnh vượng, gặp nhiều may mắn mà nó còn thể hiện tấm lòng thành kính của người dân nơi đây với người có công lao to lớn trong việc dựng nước, giữ nước. Xin “lửa thánh” đêm giao thừa là một phong tục truyền thống có từ lâu đời của người dân làng nghề mây tre đan ở đây.

Đúng 12h đêm, trong tiếng chuông vang vọng, người chủ Tế châm lửa ở vạc dầu. Lửa bừng sáng trong sân đình. Người dân xin “lửa thánh” chen nhau đưa cây đuốc của mình vào lấy được lửa sau đó chạy nhanh về nhà.

Từ đây các ngọn đuốc được giơ cao và tỏa vội ra các ngõ xóm. Theo quan niệm, gia đình nào có người lấy được lửa Thánh đưa về nhà nhanh nhất, sớm nhất làng thì được coi như cả năm mới sẽ gặp nhiều may mắn trong cuộc sống. Mỗi người dân cầm đuốc lửa mang về sẽ khua khắp nhà để đuổi đi những điều đen đủi của năm trước.

Ông Phạm Tài Vinh (Ý Yên) cho biết: “Mọi người dân chuẩn bị những ngọn đuốc được tẩm dầu, quấn chu đáo bằng giẻ. Khi ngọn lửa được ông tế chủ mang ra từ trong đình, thả vào một cái bồn chứa dầu, châm lửa lên thì bà con dân làng sẽ lấy lửa từ đó ra, rước đuốc như vậy tạo thành một khung cảnh rất là nhộn nhịp”.

“Với những gia đình không có người đi xin “lửa thánh” thì chỉ cần có hàng xóm láng giềng đem lửa lấy từ đình làng sang xông nhà. Hàng xóm đồng ý mừng tuổi cho gia đình thì ngọn “lửa thánh” vẫn được sử dụng để thắp hương bàn thờ gia tiên và nổi lửa ở bếp trong 5 ngày Tết, với ý nghĩa may mắn đầu xuân tương tự”, ông Vinh cho biết thêm.

 Thành Nam