Mỹ phản ứng gay gắt trước lệnh cấm xuất khẩu kim loại của Trung Quốc

Mỹ hôm 5/7 đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ kế hoạch hạn chế xuất khẩu gali và germani của Trung Quốc, gây thêm căng thẳng cho mối quan hệ song phương vốn đã có nhiều vấn đề kinh tế và an ninh.

“Chúng tôi kiên quyết phản đối các biện pháp kiểm soát xuất khẩu gali và germani mà Trung Quốc vừa công bố”, một phát ngôn viên của Bộ Thương mại Mỹ cho biết hôm 5/7, đề cập đến các biện pháp được Trung Quốc công bố vào đầu tuần này.

Đầu tuần này, Trung Quốc đã đưa ra các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các sản phẩm gali và germani. Thông báo đột ngột về các biện pháp kiểm soát từ ngày 1/8 đã khiến các công ty tranh giành để đảm bảo nguồn cung và đẩy giá lên cao.

Trung Quốc là nhà sản xuất gali và germani lớn nhất thế giới, với hơn 95% sản lượng gali và 67% sản lượng germani toàn cầu.  

Cả 2 kim loại này đều nằm trong danh sách 50 khoáng chất mà Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ đánh giá “quan trọng”, nghĩa là chúng cần thiết cho nền kinh tế hoặc an ninh quốc gia của Mỹ và có chuỗi cung ứng dễ bị gián đoạn.

Germani được sử dụng trong chip máy tính tốc độ cao, chất dẻo và trong các thiết bị quân sự như thiết bị quan sát vào ban đêm và cảm biến hình ảnh vệ tinh, trong khi gali là thành phần chính trong một loại chất bán dẫn được sử dụng trong bộ sạc điện thoại và xe điện, với ứng dụng thương mại và quân sự ngày càng tăng.

Quân đội Mỹ sử dụng hợp chất gallium nitride (GaN) cho các radar tiên tiến nhất. Hợp chất này cũng đang được sử dụng để thay thế hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot do RTX chế tạo.

Trong giai đoạn 2018-2021, Mỹ nhập khẩu khoảng 53% lượng gali từ Trung Quốc, theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ. Lượng nhập khẩu giảm đáng kể vào năm 2019 sau khi Mỹ áp đặt mức thuế cao hơn đối với kim loại này.

Mỹ và Trung Quốc tìm cách ổn định mối quan hệ phức tạp của họ bằng cách tăng tần suất các cuộc đàm phán cấp cao. Tuy nhiên, Trung Quốc đã đưa ra thông báo về các hạn chế mới nhất ngay trước ngày Quốc khánh của Mỹ và trước chuyến thăm Bắc Kinh của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen.

Động thái này đánh dấu chương mới nhất trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, vốn đang ngày càng leo thang sau một loạt các vấn đề liên quan đến thuế quan thương mại, nguồn gốc của đại dịch Covid-19, an ninh mạng và cạnh tranh công nghệ.

Theo các nhà phân tích kinh tế, đây là đòn trả đũa của Trung Quốc trước những nỗ lực của Washington nhằm hạn chế những tiến bộ công nghệ của nước này.

Hôm 5/7, cựu Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Ngụy Kiến Quốc (Wei Jianguo) đã mô tả các biện pháp kiểm soát mới nhất của Trung Quốc là “cú đấm nặng nề được cân nhắc kỹ lưỡng” và “chỉ là một sự khởi đầu”.

“Những hành động này nhấn mạnh sự cần thiết phải đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Mỹ sẽ tham khảo ý kiến của các đồng minh và đối tác để giải quyết vấn đề này và xây dựng khả năng phục hồi trong các chuỗi cung ứng quan trọng”, người phát ngôn của Bộ Thương mại cho biết trong một tuyên bố gửi qua email.

Nguyễn Tuyết (Theo Reuters, Kyodo News, WSJ)