Khám phá đề thi tuyển sinh lớp 10 môn Ngữ văn ở TP.HCM có độ “mở”

Mới đây, Sở GD&ĐT Tp.HCM công bố chi tiết cấu trúc, nội dung đề thi Ngữ văn vào lớp 10 năm 2023 và hướng dẫn nội dung ôn tập cho học sinh.

Theo đó, cấu trúc đề thi Văn giữ ổn định như mọi năm, thời gian làm bài 120 phút với ba phần: Đọc hiểu (3 điểm), Nghị luận xã hội (3 điểm) và Nghị luận văn học (4 điểm). Tuy nhiên, Sở định hướng ra đề có độ mở cao, học sinh cần rèn luyện kỹ năng và tích luỹ kiến thức để thực hiện tốt nhất các yêu cầu của đề.

Hướng dẫn ôn tập Sở GD&ĐT Tp.HCM đưa ra như sau:

Phần Đọc hiểu: Sở lưu ý các văn bản được chọn có thể là văn bản nghị luận, văn bản thông tin, văn bản văn học, văn bản khoa học…

Các câu hỏi được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Trong các câu hỏi đọc hiểu có một câu hỏi về tiếng Việt.

Do vậy, học sinh khi ôn tập cần đọc các văn bản (báo chí, các bài bình luận, các sách khoa học…) có nội dung phù hợp với lứa tuổi, gắn với tình hình thời sự để luyện tập các kỹ năng đọc hiểu như phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh; tìm các vấn đề tiếng Việt có trong văn bản; tập tóm tắt văn bản; liên hệ văn bản đang đọc với văn bản khác liên quan và liên hệ với thực tế cuộc sống, đưa ra quan điểm cá nhân về vấn đề đặt ra trong văn bản; sáng tạo cách thể hiện khác, đề xuất giải pháp, đặt nhan đề mới…

Khi trả lời câu hỏi đọc hiểu, các em cần đọc toàn bộ văn bản để nắm nội dung. Trả lời ngắn gọn, rõ ràng theo đúng yêu cầu của đề, tránh lan man, dài dòng.

Phần Nghị luận xã hội (bài văn khoảng 500 chữ): Học sinh cần đảm bảo cấu trúc bài nghị luận có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.

Lưu ý, học sinh cần tập phân tích, xác định đúng vấn đề cần nghị luận, triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm, vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng, rút ra bài học nhận thức và hành động.

Thí sinh cần rèn luyện các thao tác lập luận, đặc biệt là thao tác lập luận giải thích, chứng minh, bình luận. Dẫn chứng trong bài phải sát vấn đề, phân tích rõ ràng, rút được bài học cho bản thân.

Phần Nghị luận văn học: Ở phần này có hai đề để học sinh lựa chọn. Đề thứ nhất yêu cầu học sinh tự chọn một tác phẩm thuộc chủ đề đã cho, cảm nhận tác phẩm và chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống để rút ra vấn đề văn học hoặc cuộc sống. Đề thứ 2 đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết.

Đặc biệt khi ôn tập, học sinh phải rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại thơ, truyện, nắm vững kỹ năng viết bài văn nghị luận văn học, đọc thêm các tác phẩm ngoài sách giáo khoa có cùng chủ đề. Đồng thời dùng kiến thức và trải nghiệm đọc tác phẩm để giải quyết một tình huống cụ thể.

Thí sinh không nên diễn xuôi lại tác phẩm, đưa ra quan điểm một cách sáo mòn hoặc viết lại các nội dung đã học một cách máy móc.

Bên cạch đó Sở GD&ĐT Tp.HCM cũng đưa ra một số lưu ý mà học sinh cần tránh khi làm bài thi môn Ngữ văn như phân bố thời gian không hợp lý; đọc đề không kỹ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm, hoặc trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn chỉnh, thiếu kết bài.

Dự kiến Kỳ thi vào lớp 10 công lập Tp.HCM năm 2023 diễn ra vào đầu tháng 6, với ba môn thi, gồm Toán, Văn (mỗi môn 120 phút), Tiếng Anh (90 phút).

Năm nay, khoảng 100.000 học sinh ở Tp.HCM tốt nghiệp THCS. Học sinh được đăng ký ba nguyện vọng, bằng hình thức trực tuyến vào các trường THPT (trừ chuyên Lê Hồng Phong, Trần Đại Nghĩa và Phổ thông Năng khiếu) và không được thay đổi nguyện vọng sau khi trúng tuyển.

Trúc Chi (theo Zing, Vnexpress)