Giằng co với Nga ở Donbass, chuyên gia nói thời điểm Ukraine tấn công

Trong khi trận chiến kéo dài nhiều tháng ở thành trì Bakhmut, vùng Donetsk, vẫn ác liệt và dai dẳng, Tổng thống Volodymyr Zelensky chỉ ra rằng Ukraine đang chuẩn bị cho một cuộc chiến dài hơi và rộng lớn hơn chống lại các lực lượng Nga.

Theo ông Zelensky, người Ukraine đã vượt qua mùa đông khó khăn nhất, và đang trong những ngày đầu xuân ấm áp hơn. Tuy nhiên, công tác bảo vệ cơ sở hạ tầng năng lượng vẫn đang được tăng cường, và các quan chức quốc phòng Ukraine sẽ “làm mọi thứ để sẵn sàng đối mặt với bất kỳ mối đe dọa nào vào mùa đông tiếp theo”.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã có chuyến thăm hiếm hoi tới Donetsk, theo một video do Bộ Quốc phòng Nga công bố hôm 5/3.

Theo Bộ này, ông Shoigu “đặc biệt chú ý đến việc tạo ra các điều kiện cần thiết để đảm bảo an toàn cho các nhân viên trong điều kiện thực địa”. Các chỉ huy hàng đầu của “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine đã thông tin cho ông Shoigu về tình hình hiện tại và các kế hoạch hành động.

Trên thực địa, giao tranh đô thị thường có lợi cho bên phòng thủ. Do đó, quân đội Ukraine có thể đang “tiếp tục gây thương vong cao” cho các lực lượng Nga ở Bakhmut dù họ đang thực hiện cuộc “rút lui chiến thuật” khỏi khu vực, theo đánh giá mới nhất của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một tổ chức tư vấn của Mỹ, công bố hôm 5/3.

Các lực lượng Nga vẫn chưa thể buộc quân đội Ukraine phải từ bỏ Bakhmut và không có khả năng bao vây thành phố chứ chưa nói đến việc chiếm nó bằng một cuộc tấn công trực diện, ISW cho biết.

Bước tiến của quân Nga tại thành trì ở Donetsk vẫn đang gia tăng, theo ISW, với một số khu vực của thành phố đang bị đe dọa, trong khi các lực lượng Ukraine có thể đang đặt ra các điều kiện để rút quân có kiểm soát ra khỏi các khu vực đặc biệt khó khăn.

Bộ tổng tham mưu Ukraine hôm 5/3 cho biết, các lực lượng của Kiev đang ngăn chặn các cuộc tấn công từ các lực lượng Nga, vốn vẫn đang cố gắng bao vây Bakhmut, và đẩy lui “hơn 130 cuộc tấn công của kẻ địch” ở cả Kupiansk, Lyman, Bakhmut và Avdiivka.

Ukraine và Nga kể từ mùa hè trước đã tranh giành quyết liệt thành phố này, nơi có tầm quan trọng mang tính biểu tượng đã vượt qua ý nghĩa quân sự của nó.

Tầm quan trọng của Bakhmut

Bà Marina Miron, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Đạo đức Quân sự thuộc Đại học King’s College London, cho biết, nếu quân Nga giành được thành phố này, họ sẽ tiến xa hơn, có thể là về phía Kramatorsk, cũng thuộc vùng Donetsk của Donbass.

“Họ sẽ kiểm soát những con đường quan trọng, cắt đứt các tuyến tiếp tế của các lực lượng Ukraine, và khiến việc phòng thủ trở nên khó khăn hơn nhiều đối với quân đội của Kiev”, bà Miron nhận định, đồng thời cảnh báo rằng điều này cũng sẽ làm suy yếu tinh thần của binh sĩ Ukraine và có thể khiến các đối tác phương Tây mất niềm tin vào khả năng của quân đội Ukraine.

Ông Ralph Thiele, một đại tá người Đức đã nghỉ hưu, từng phục vụ trong ban tham mưu cho Tư lệnh Đồng minh Tối cao của NATO ở Châu Âu, đồng ý với nhận định của bà Miron. Ông Thiele nói: “Về cơ bản, phía Ukraine – cũng như các đối tác phương Tây – buộc phải mang lại những thành công. Phải có một số biện minh công khai liên tục cho số lượng hỗ trợ khổng lồ dành cho Ukraine”.

Ông Thiele cũng nhấn mạnh tầm quan trọng tâm lý của việc bảo vệ Bakhmut. “Mọi người bằng cách nào đó phải có động lực để bám trụ ở đó. Đó là một tín hiệu lan ra khắp Ukraine – tới dân thường, cũng như binh lính ở những nơi khác”, ông Thiele nói, bổ sung thêm rằng nỗ lực mà hai bên đang bỏ ra để chinh phục và bảo vệ thành phố Bakhmut là không thực sự chính đáng.

Còn ông Mike Martin, một nhà nghiên cứu tại Đại học King’s College London, cho biết Nga đang kiên trì nỗ lực giành Bakhmut vì nó phù hợp với mục tiêu mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề ra là “giải phóng Donbass”.

Ông Martin giải thích: “Nhìn vào cách sắp xếp các con đường và mạng lưới đường sắt, các vị sẽ thấy có 2 khu định cư lớn hơn ở phía Tây Bakhmut, nhưng vẫn ở Donbass, là Sloviansk và Kramatorsk. Và để giành được những thành phố lớn hơn đó, người Nga trước tiên cần phải hạ được Bakhmut”.

Khi nào Ukraine nên phản công

Ông Markus Reisner, một đại tá trong quân đội Áo, nhận xét: “Hạ được Bakhmut không có nghĩa là người Nga sẽ thành công đột phá vào trung tâm vùng lãnh thổ, bởi vì họ sẽ phải chống lại tuyến phòng thủ tiếp theo”.

Ông Reisner cho rằng, sau các chiến dịch thành công gần Kharkiv và Kherson, Ukraine đã quyết định tương đối nhanh chóng tiến hành cuộc tấn công thứ ba, từ Zaporizhzhia về phía Melitopol, nhưng áp lực đó đối với các lực lượng Ukraine gần Bakhmut có nghĩa là Kiev phải tiếp tục tái triển khai ở đó.

Theo ông Reisner, quân đội Ukraine hiện đang chuẩn bị 8 lữ đoàn và tìm kiếm địa điểm thích hợp để mở cuộc tấn công, có thể là khu vực phía bắc Melitopol. Nếu thành công, nó có thể cắt đứt các lực lượng Nga khỏi Bán đảo Crimea, và những lực lượng gần Zaporizhzhia và Kherson có thể bị cắt khỏi đường tiếp tế qua cầu Crimea.

“Người Nga sau đó sẽ có những mối quan tâm rất khác nhau, cụ thể là làm thế nào để tiếp tế cho các đơn vị của họ trong khu vực, thay vì làm thế nào để tiếp tục tấn công ở Donbass”, ông Reisner nói.

Tuy nhiên, ông Gustav Gressel, một thành viên của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu chuyên về Nga và chính sách quốc phòng, tin rằng bây giờ không phải là thời điểm thích hợp cho một cuộc phản công của Ukraine.

“Nếu các vị muốn tiến hành một cuộc phản công, các vị phải tập hợp những người có khả năng ở xa tiền tuyến và chiến trường, sau đó tổ chức họ để tấn công. Điều đó sẽ rất rủi ro ở giai đoạn này. Ngay cả khi Ukraine chọc thủng phòng tuyến của Nga và mở rộng quyền kiểm soát, người Nga vẫn có lực lượng dự bị mạnh và một số lượng lớn binh lính mà họ có thể tung vào trận chiến”, ông Gressel nói, giải thích rằng các lực lượng này cũng có thể được điều động tới các tuyến ở phía sau, hoặc được sử dụng để tấn công quân Ukraine từ nhiều hướng cùng một lúc.

“Nếu chúng ta đợi vài tháng cho đến khi tiềm năng tấn công của quân Nga cạn kiệt và Moscow bắt đầu sử dụng hết lực lượng dự bị vốn định dùng cho cuộc tấn công hiện tại, thì các lực lượng Ukraine sẽ có nhiều cơ hội hơn để mở rộng quyền kiểm soát ngay khi họ xâm nhập vào mặt trận của Nga”, ông Gressel nhận định. “Bằng cách đó, họ có thể giành được nhiều lợi ích hơn với cùng mức tổn thất, và với cùng số lượng phương tiện được sử dụng”.

Minh Đức (Theo DW, Washington Post, Al Jazeera)