Houthi của Yemen tham gia chiến sự, châm ngòi lo ngại xung đột lan rộng

Là một phần trong “Trục Kháng Chiến” do Iran hậu thuẫn, tổ chức Houthi đã ủng hộ người Palestine kể từ khi Hamas tấn công Israel vào ngày 7 tháng 10.
 
Phát ngôn viên quân đội Houthi, Yahya Saree trong một tuyên bố cho biết, tổ chức này đã phóng “một lượng lớn” các tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái về phía Israel, và sẽ còn nhiều những cuộc tấn công tương tự được thực hiện “nhằm giúp người Palestine giành được chiến thắng”.
 
Tuyên bố của ông đã xác nhận về tiến triển mở rộng quy mô cuộc xung đột, một tiến triển gây lo ngại cho nhiều quốc gia bao gồm nhà xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới, Ả Rập Saudi và càng củng cố cho lo ngại lan tràn xung đột trong khi Israel tiếp tục tìm phương hướng tiêu diệt Hamas ngay tại Gaza.
 
Saree cho biết, đây là cuộc tấn công thứ ba của Houthi vào Israel kể từ khi cuộc xung đột nổ ra, và có vẻ là xác nhận trách nhiệm cho một vụ tấn công bằng máy bay không người lái vào ngày 28 tháng 10. Vụ tấn công dẫn tới một vụ nổ tại Ai Cập mà Israel đã gán tội cho Houthi.
 
Cố vấn An ninh Quốc gia Israel Tzachi Hanegbi cho biết, các cuộc tấn công của Houthi là không thể chấp nhận được, nhưng cũng đã từ chối bình luận khi được hỏi về khả năng Israel sẽ đáp trả.
 
Trục kháng chiến
 
Houthi là một phe đáng gờm trong “Trục Kháng Chiến”, đối nghịch với Israel và Mỹ. Houthi đã thực hiện nhiều cuộc tấn công trong khu vực kể từ vụ việc ngày 7 tháng 10.
 
Các nhóm dân quân Iraq do Iran hậu thuẫn đã nổ súng hướng vào lực lượng Mỹ tại Iraq và Syria, cùng lúc khi Hezbollah của Lebanon đọ súng với lực lượng Israel tại biên giới Lebanon-Israel.
 
Houthi đã thể hiện rõ khả năng tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái trong chiến tranh Yemen thông qua các cuộc tấn công hướng vào Ả Rập Saudi và nhóm các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất. Liên hiệp các nước do Saudi lãnh đạo cáo buộc Iran đã cung cấp vũ khí, huấn luyện và đầu tư tài chính cho Houthi. Tổ chức này đã bác bỏ cáo buộc là phe ủy quyền của Iran và khẳng định đã tự phát triển vũ khí.
 
Mỹ, đồng minh chính của Israel, đã điều động tàu sân bay tới nhằm ngăn ngừa khả năng cuộc xung đột tại Gaza có thể lan rộng. Iran cũng đã khẳng định không mong muốn cuộc chiến lan rộng.
 
Tuy nhiên, trong ngày thứ Ba vừa rồi, ông Hossein Amirabdollahian, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Iran đã đưa ra tín hiệu cho thấy, Tehran có thể thực hiện nhiều nước đi xa hơn.
 
Trong một cuộc họp với Tiểu vương Qatar, ông đã cho biết: “Các nhóm kháng chiến sẽ không im lặng trước những tội ác của chế độ phục quốc Do Thái và sự ủng hộ của Mỹ cho chế độ này. Họ sẽ không chờ sự khuyến khích từ các thế lực khác; nếu như tình hình vượt khỏi tầm kiểm soát, tất cả các phe đều sẽ chịu hậu quả”.
 
Phát ngôn viên của Houthi ông Saree đã gán trách nhiệm tình hình bất ổn tại Trung Đông cho Israel, khẳng định “vòng xoay xung đột” tại khu vực này đã liên tục lặp lại do “những tội ác liên tục” của quốc gia này. Houthi sẽ tiếp tục thực hiện tấn công “cho tới khi Israel ngừng các hành vi hiếu chiến”.
 
Mohanad Hage Ali của Viện Nghiên cứu Trung Đông Carnegie cho biết các tên lửa và máy bay không người lái của Houthi đều đã bị bắn hạ, và hiện tại những cuộc tấn công này “mang tính thông điệp hơn là mang lại đe dọa về mặt quân sự”.
 
“Rủi ro mà Israel phải đối mặt là trong trường hợp chiến tranh toàn diện nổ ra, hàng loạt tên lửa được phóng từ các hướng khác nhau có thể lấn át hệ thống phòng thủ của họ”.
 
Lo ngại từ Saudi
 
Yemen nhìn chung đã có một năm ổn định nhờ vào một phong trào kêu gọi hòa bình từ LHQ. Ả Rập Saudi đã đàm phát với Houthi nhằm kết thúc chiến tranh, Riyadh muốn tập trung vào các vấn đề kinh tế trong nước.
 
Tuy nhiên việc Houthi tấn công Israel đã đẩy cao rủi ro tái xung đột với Ả Rập Saudi.
 
Đường bay trực tiếp từ Yemen tới Israel băng qua lãnh thổ miền Tây Ả Rập Saudi gần Biển Đỏ trước khi vào lãnh thổ Jordan và tới Israel.
 
Bộ phận truyền thông của chính phủ Saudi đã không phản hồi yêu cầu bình luận về các lo ngại của vương quốc này liên quan đến các cuộc tấn công của Houthi.
 
Nhà phân tích của Saudi, Aziz Alghashian cho biết, Ả Rập Saudi sẽ rất lo ngại về khả năng cuộc xung đột tràn lan vào lãnh thổ quốc gia họ.
 
“Tôi nghĩ vấn đề ở đây là cuộc chiến này có khả năng sẽ đặt Saudi vào tình thế mà họ sẽ bị coi là chọn ủng hộ phe Mỹ và Israel, hoặc ủng hộ phe Iran. Tôi nghĩ rằng Saudi muốn tránh tình thế đó”.
 
Ả Rập Saudi và Iran là hai cường quốc dòng Sunni và dòng Shi’a đã nhất trí phục hồi quan hệ ngoại giao trong đầu năm nay, giảm nhẹ sự căng thẳng đã châm ngòi cho nhiều cuộc xung đột trong khu vực suốt nhiều năm qua tại Trung Đông.
 
Trong năm 2019, Houthi đã chịu trách nhiệm cho một cuộc tấn công dẫn tới tạm thời cắt đứt hơn một nửa sản lượng dầu của Saudi. Mỹ đã khẳng định, Iran đứng đằng sau vụ tấn công này, nhưng Tehran đã bác bỏ khẳng định đó.

Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)