Thị trường nông sản tuần qua: Giá gạo, cà phê trái chiều

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá lúa thường tại ruộng tuần qua cao nhất là 8.050 đồng/kg, giá bình quân là 7.786 đồng/kg, tăng 571 đồng/kg. Giá lúa thường tại kho cũng tăng trung bình 688 đồng/kg, ở mức 9.417 đồng/kg; giá cao nhất là 9.800 đồng/kg.

Giá các mặt hàng gạo cũng có sự tăng khá mạnh. Theo đó, gạo 5% tấm có giá cao nhất 14.850 đồng/kg, giá bình quân 14.633 đồng/kg, tăng 983 đồng/kg. Gạo 15% tấm có giá cao nhất 14.550 đồng/kg, giá bình quân 14.350 đồng/kg, tăng 1.000 đồng/kg. Gạo 25% tấm có giá cao nhất 14.250 đồng/kg, giá bình quân 14.033 đồng/kg, tăng 958 đồng/kg. 

Loại tấm 1/2 cũng tăng 986 đồng/kg, trung bình 11.350 đồng/kg; giá cao nhất là 11.600 đồng/kg. Đặc biệt, giá gạo xát trắng loại 1 tăng mạnh với 1.288 đồng/kg, giá trung bình là 14.925 đồng/kg.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2023, tổng diện tích lúa cả nước khoảng 7,1 triệu ha; năng suất trung bình đạt 60,7 tạ/ha, sản lượng ước đạt trên 43,1 triệu tấn thóc, tăng trên 452.000 tấn so với năm 2022. Từ nay đến cuối năm nếu thời tiết không diễn biến bất thường thì sản lượng lúa sẽ đáp ứng đầy đủ nhu cầu lúa gạo trong nước và xuất khẩu.

Về xuất khẩu, giá gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức từ 620 – 630 USD/tấn, mức cao nhất kể từ tháng 7/2008, và tăng so với mức từ 590 – 600 USD/tấn trong tuần trước đó.

Không chỉ Việt Nam, giá gạo xuất khẩu tại các “vựa lúa” châu Á tiếp tục nới rộng đà tăng mạnh trong tuần qua trong bối cảnh lệnh cấm xuất khẩu gạo gần đây của quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu Ấn Độ tiếp tục làm dấy lên lo ngại về nguồn cung mặt hàng lương thực thiết yếu này trên toàn cầu.

Giá gạo Thái Lan hiện đã tăng gần 20% giá trị kể từ lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati trong tháng 7/2023. Giá gạo 5% tấm của Thái Lan được chào bán ở mức từ 650 – 655 USD/tấn, mức cao nhất kể từ tháng 10/2008, so với mức từ 627 – 630 USD/tấn trong tuần trước.

Bên cạnh đó, gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ được báo giá ở mức kỷ lục từ 460 – 467 USD/tấn trong tuần này, tăng so với mức từ 450 – 455 USD/tấn của tuần trước do nhu cầu chuyển sang loại gạo này sau lệnh cấm đối với loại gạo non-basmati.

Về thị trường nông sản Mỹ, giá các mặt hàng nông sản trên sàn giao dịch hàng hóa Chicago (CBOT) đều giảm trong phiên 11/8, dẫn đầu là ngô. Giá ngô giao tháng 12/2023 đã giảm 9 xu Mỹ (1,81%) xuống còn 4,8725 USD/bushel. Giá lúa mỳ giao tháng 9/2023 giảm 11 xu (1,72%) xuống 6,2675 USD/bushel. Giá đậu tương giao tháng 11/2023 giảm 10,75 xu (0,82%) xuống 13,075 USD/bushel (1 bushel lúa mì/đậu tương = 27,2 kg; 1 bushel ngô = 25,4 kg).

Báo cáo Vụ mùa Tháng Tám của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) và Báo cáo Ước tính Cung và Cầu Nông nghiệp Thế giới (WASDE) công bố ngày 11/8 được đánh giá từ mức trung bình đến tích cực. Sản lượng ngô của Mỹ ước tính ở mức 175,1 bushel trên mẫu Anh (BPA) và đậu tương là 50,9 BPA, cả hai đều thấp hơn một chút so với dự kiến, do đó khiến lượng dự trữ hai loại cây trồng này cho giai đoạn 2023 – 2024 sụt giảm. Trong khi đó, xuất khẩu ngô và đậu tương cũng bị cắt giảm.

Sản lượng ngô năm 2023 của Mỹ ước đạt 15,111 tỷ bushel, giảm 210 triệu bushel so với tháng 7/2023. Dự trữ ngô cuối niên vụ 2022 – 2023 của Mỹ đã tăng thêm 55 triệu bushel lên 1,457 tỷ bushel do xuất khẩu ít đi 50 triệu bushel xuống còn 1,625 tỷ bushel và nhập khẩu tăng 5 triệu bushel. Dự trữ ngô cuối niên vụ 2023 – 2024 của Mỹ giảm 60 triệu bushel xuống còn 2,202 tỷ bushel do sản xuất và xuất khẩu giảm. Xuất khẩu ngô của Mỹ giai đoạn 2023 – 2024 ước đạt 2,050 tỷ bushel.

Báo cáo của WASDE nâng sản lượng ngô trong niên vụ 2022 – 2023 của Brazil lên 135 triệu tấn, tăng 2 triệu tấn. Ước tính trữ lượng ngô thế giới trong giai đoạn 2023 – 2024 là 311,1 triệu tấn, tăng 13 triệu tấn so với năm ngoái. Sản lượng ngô của EU giảm 3,5 triệu tấn trong khi sản lượng ngô thu hoạch của Ukraine tăng 2,5 triệu tấn lên 27,5 triệu tấn. Vụ thu hoạch ngô năm 2024 của Brazil được dự đoán ở mức 129 triệu tấn.

Dự trữ đậu tương cuối niên vụ 2023 – 2024 của Mỹ ở mức 245 triệu bushel do sản lượng đậu tương năm 2023 giảm. Xuất khẩu đậu tương của Mỹ niên vụ 2022-2023 giảm 5 triệu bushel xuống còn 1,980 tỷ bushel. 

Trong khi đó, sản lượng đậu tương của Brazil được dự báo ở mức 163 triệu tấn trong niên vụ 2023 – 2024.

Dự trữ lúa mì cuối niên vụ 2023 – 2024 của Mỹ tăng 23 triệu bushel lên 615 triệu bushel do xuất khẩu giảm 25 triệu bushel xuống 700 triệu bushel, bù đắp cho phần nào tổng sản lượng thấp hơn. Lúa mì của Mỹ đang ngày càng cạnh tranh hơn ở mức giá hiện tại trong bối cảnh giá FOB trên thế giới tăng.

Các mặt hàng ngô, lúa mì và đậu tương dự kiến sẽ ghi nhận mức thấp kéo dài trong 30 ngày tới khi việc sử dụng thức ăn chăn nuôi toàn cầu phục hồi, các nhà nhập khẩu buộc phải mua nguồn cung lúa mì không phải từ khu vực Biển Đen.

Về thị trường cà phê thế giới, kết thúc phiên giao dịch cuối tuần, giá cà phê Robusta trên sàn ICE Europe – London có xu hướng đi ngược chiều nhau. Giá cà phê Robusta giao tháng 9/2023 tăng thêm 6 USD, lên 2.672 USD/tấn, trong khi các kỳ hạn giao sau đều sụt giảm.

Trong khi đó, giá cà phê Arabica trên sàn ICE US – New York kéo dài chuỗi giảm lên phiên thứ tư. Giá cà phê Arabica giao tháng 9/2023 giảm thêm 2,10 xu, xuống 157,80 xu/lb và giá cà phê Arabica giao tháng 12/2023 giảm 1,95 xu, còn 157,70 xu/lb. Khối lượng giao dịch duy trì rất cao trên mức trung bình (1 lb = 0,4535 kg).

Giá cà phê nhân xô tại các tỉnh Tây Nguyên (Việt Nam) giảm từ 200 – 300 đồng, xuống dao động trong khung 66.700 – 67.500 đồng/kg.

Giá cà phê tiếp nối xu hướng tiêu cực do áp lực bán hàng vụ mới từ nhà sản xuất và xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới gia tăng mạnh mẽ qua báo cáo xuất khẩu tháng 7/2023.

Cooxupé, hợp tác xã cà phê lớn nhất Brazil và cả thế giới báo cáo các thành viên của họ tính đến nay đã thu hoạch hơn 70% diện tích trồng cà phê và thời tiết vẫn thuận lợi hỗ trợ tốt trong việc phơi sấy hạt cà phê đạt chất lượng cao hơn.

Công ty tư vấn – phân tích Safras & Mercados cũng báo cáo nông dân Brazil đã bán được 41% sản lượng niên vụ 2023 – 2024 vào đầu tháng 8/2023, thấp hơn một chút so với khoảng 45% của cùng kỳ năm trước và thấp hơn mức trung bình lịch sử của mùa vụ là 46%.

Ưu tiên đảm bảo an ninh lương thực 

Trước thực tế trên, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam chia sẻ, sau khi có biến động về tình hình lúa gạo những ngày qua, Bộ càng phải quan tâm hơn tới các vùng sản xuất, đã cử nhiều đoàn công tác đến các địa phương đánh giá kỹ tình hình an ninh lương thực.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng khẳng định, ưu tiên hiện nay là cần tận dụng thời cơ khi giá gạo đang cao, nhưng phải giữ thương hiệu gạo Việt Nam trên thương trường quốc tế, tuyệt đối không chạy theo số lượng, lơ là chất lượng.Chuyên gia kinh tế, TS Lê Quốc Phương cho biết: Tinh thần Chỉ thị số 24/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ là phải đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia và thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo bền vững trong giai đoạn hiện nay. Trong bối cảnh tình hình lương thực toàn cầu diễn biến phức tạp, giá gạo có xu hướng tăng cao, việc Việt Nam tận dụng xuất khẩu vẫn được coi trọng để mang lợi ích cho người nông dân và các doanh nghiệp; đồng thời có cơ hội quảng bá, mở rộng thị trường gạo Việt Nam.

Xung quanh vấn đề này, chuyên gia kinh tế, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh bày tỏ: “Doanh nghiệp cần thận trọng về giá lương thực có thể lên hoặc xuống tuỳ theo việc giải quyết lương thực của thế giới trong thời gian tới. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần nhanh chóng triển khai nếu có thể đẩy mạnh xuất khẩu gạo có lãi, không nên kìm giữ giá hoặc tích trữ đợi tăng giá tránh rủi ro.

Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Như Cường cho biết: Trước nhu cầu cao của thị trường lúa gạo, Cục Trồng trọt đã có kế hoạch nâng diện tích sản xuất vụ thu đông ở đồng bằng sông Cửu Long từ 650.000 ha lên khoảng 700.000 ha. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chuyên môn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các địa phương có các giải pháp kỹ thuật bảo đảm sản xuất hiệu quả. Cục Trồng trọt, Cục Bảo vệ thực vật cũng cử các đoàn làm việc với các địa phương rà soát tình hình để có giải pháp mùa vụ phù hợp trên tinh thần không chủ quan, chủ động ứng phó nhằm giảm thiểu thiệt hại.

Hương Anh (t/h)