Tranh luận về việc quản lý chữ ký số chuyên dùng công vụ

Sáng 30/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi). Chữ ký số, chữ ký số chuyên dùng là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm góp ý.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Bình Dương) cho biết, lĩnh vực quản lý về chữ ký số chuyên dùng công vụ và quản lý về chữ ký số chuyên dùng công cộng là 2 lĩnh vực riêng biệt có đặc thù khác nhau về đối tượng mục tiêu phương thức quản lý hạ tầng kỹ thuật.

Do vậy, khi quy định đối với cơ quan quản lý Nhà nước về chữ ký số chuyên dùng công vụ cần phải cân nhắc kỹ lưỡng, không nhất thiết cứng nhắc bắt buộc phải tách bạch về quản lý Nhà nước và cung cấp dịch vụ.

Có 2 chữ ký số riêng biệt là chữ ký số chuyên dùng công vụ và chữ ký số công cộng, được Chính phủ giao cho 2 cơ quan quản lý. Bộ Quốc phòng quản lý về chữ ký số chuyên dùng công vụ, Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT) quản lý chữ ký số chuyên dùng công cộng.

Về vấn đề này, đại biểu Trân cho rằng chữ ký số chuyên dùng công vụ là hoạt động có tính đặc thù, đòi hỏi cấp độ an toàn, bảo mật cao hơn. Còn chữ ký số chuyên dùng công cộng là hoạt động kinh doanh có điều kiện, có thu phí.

Dự thảo luật sửa đổi quy định theo hướng Bộ TT&TT quản lý cả 2 loại chữ ký số này, tuy nhiên, nữ đại biểu cho rằng, nếu để Bộ TT&TT quản lý thì khi có vấn đề mất an toàn xảy ra thì việc xác định trách nhiệm là không rõ ràng.

Do đó, bà đề nghị quy định về Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thực hiện quản lý Nhà nước về giao dịch điện tử trong lĩnh vực cơ yếu, chữ ký số chuyên dùng công vụ theo quy định pháp luật về cơ yếu và giao dịch điện tử.

Tham gia góp ý, đại biểu Hoàng Hữu Chiến (đoàn An Giang) nhấn mạnh cụm từ “chữ ký số chuyên dùng công vụ” được lặp lại 22 lần trong dự thảo Luật, quy định trách nhiệm của các chủ thể trong quản lý Nhà nước.

Vị đại biểu cũng đề nghị ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để quy định cụ thể hơn thẩm quyền của Bộ Quốc phòng và vai trò, trách nhiệm của Ban Cơ yếu Chính phủ đối với việc quản lý, khai thác, cung cấp chữ ký số chuyên dùng công vụ.

Đại biểu Nguyễn Minh Đức (đoàn Tp.HCM) cũng cho rằng cần sự tách bạch giữa chữ ký số công vụ phải được mã hóa bởi Ban Cơ yếu của Chính phủ. Do đó, đề nghị Quốc hội xem xét vấn đề này dưới góc độ quốc phòng, an ninh để đảm bảo vấn đề quốc phòng, an ninh quốc gia.

Theo vị đại biểu, Đảng, Nhà nước đã cho phép thành lập một cơ quan riêng biệt thuộc Bộ Quốc phòng cũng như của Bộ Công an để bảo vệ chủ quyền quốc gia cũng như an ninh quốc gia trên không gian mạng.

Bên cạnh đó, các Chỉ thị, Nghị quyết và các giấy tờ khác không đơn thuần là các văn bản sẽ được ký ban hành trên môi trường điện tử, cho nên phải sử dụng kỹ thuật mật mã của Ban Cơ yếu Chính phủ.

“Đây cũng là cơ quan chịu trách nhiệm trước Bộ Quốc phòng và Chính phủ về quản lý nhà nước cả về kỹ thuật và con người để gắn trách nhiệm. Đồng thời, đơn vị này cũng được sử dụng mật mã cơ yếu để nghiên cứu theo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước”, ông Đức nói.

Do đó, đại biểu đề nghị sửa lại khoản 4 Điều 7 dự thảo Luật theo hướng Bộ Quốc phòng thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về hoạt động giao dịch điện tử thuộc lĩnh vực cơ yếu chữ ký số chuyên dùng công vụ.

Tranh luận nội dung này, đại biểu Nguyễn Phương Tuấn (đoàn Kiên Giang) ủng hộ quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, thống nhất quan điểm “cần phải phù hợp với chủ trương một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì chịu trách nhiệm chính”.

Hơn nữa, theo ông Tuấn, chữ ký số chuyên dùng công vụ là loại chữ ký điện tử được sử dụng công khai trong giao dịch của cơ quan Nhà nước.

“Việc cấp cho các cơ quan Nhà nước chứng thư, chữ ký số chuyên dụng công vụ cho mục đích ký số thực chất đây là một hoạt động dịch vụ công phục vụ giao dịch của các cơ quan quản lý Nhà nước. Theo Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước, giao dịch điện tử hoạt động hằng ngày không thuộc phạm vi của nó chứa bí mật Nhà nước”, đại biểu Nguyễn Phương Tuấn nói và khẳng định, chữ ký chuyên dùng công vụ không phải là lĩnh vực đặc thù thuộc phạm vi bảo vệ bí mật Nhà nước.

Cũng tranh luận, đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt (đoàn Hà Nội) cho rằng, bản chất của chữ ký số chuyên dùng công vụ là dùng công nghệ mật mã để xác thực thông tin dữ liệu và được triển khai sử dụng trong hoạt động công vụ của các cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội.

Kinh nghiệm thế giới và Việt Nam coi mật mã như một vũ khí đặc biệt để bảo vệ an ninh quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội và do cơ quan thuộc lĩnh vực an ninh quốc gia, quân sự, quốc phòng, đối ngoại quản lý theo một chế độ nghiêm ngặt và phải được mã hóa. Nếu như xác định như vậy, Bộ trưởng Quốc phòng sẽ chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng về việc này.

Theo vị đại biểu, chữ ký số chuyên dùng công vụ cần phải được cung cấp, quản lý chặt chẽ, bảo mật và phải giao cho cơ quan về quốc phòng, an ninh quản lý.

Để tránh sự chồng chéo và bảo đảm có tính ổn định, thống nhất ông Duyệt đề nghị cần quy định trách nhiệm của Ban Cơ yếu Chính phủ giúp Bộ trưởng Quốc phòng thực hiện quản lý Nhà nước về chứng thực chữ ký số chuyên dùng công vụ.