Đàm phán nợ công Mỹ: Tổng thống sẽ nhượng bộ?

Theo thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre, Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy đã nhất trí rằng bất kỳ thỏa thuận ngân sách nào cũng cần phải có sự đồng ý của cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ.

Tuy nhiên, sau khi các nhà đàm phán kết thúc cuộc họp hôm 19/5, vẫn chưa có thỏa thuận nào được đưa ra. Các nhà đàm phán của mỗi bên cho rằng các đề xuất của bên kia là quá cực đoan, và không chắc chắn bao giờ họ sẽ lại gặp nhau lần nữa.

Quốc hội bị chia rẽ

Chủ tịch Hạ viện McCarthy hôm 19/5 đã kỳ vọng đạt được ít nhất một thỏa thuận về nguyên tắc vào cuối tuần và chuẩn bị cho một cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện vào tuần tới. Tuy nhiên, cuối buổi chiều ngày 20/5, ông cho biết, các cuộc đàm phán sẽ khó có bất kỳ tiến triển nào cho đến khi ông Biden trở về Washington sau hội nghị thượng đỉnh G7 ở Nhật Bản.

Khi được hỏi tại sao một ngày trước đó anh ấy lại có giọng điệu lạc quan như vậy, McCarthy nói: “Tôi thực sự cảm thấy chúng tôi đang ở vị trí có thể nhìn thấy con đường. Chúng ta không thể chi nhiều tiền hơn vào năm tới, mà phải chi ít hơn so với năm trước. Điều đó khá dễ dàng”.

Đảng Cộng hòa chiếm đa số ghế trong Hạ viện và các đảng viên Đảng Dân chủ của ông Biden có quyền kiểm soát hạn hẹp đối với Thượng viện, do đó không có thỏa thuận nào được thông qua nếu không có sự ủng hộ của lưỡng đảng.

Hạ viện do ông McCarthy đứng đầu đã thông qua một dự luật trong đó yêu cầu chính phủ cắt giảm 8% chi tiêu vào năm tới. Các đảng viên Đảng Dân chủ nói rằng điều đó sẽ buộc các chương trình như giáo dục và thực thi pháp luật phải cắt giảm trung bình ít nhất 22%.

Đảng Cộng hòa cũng đề xuất tăng chi tiêu quốc phòng, tăng ngân sách của Lầu Năm Góc, đồng thời cắt giảm chi tiêu tổng thể. Yêu cầu của họ đã vấp phải sự phản đối từ Nhà Trắng bởi những điều này đồng nghĩa với việc các ưu tiên trong nước như các chương trình giáo dục và chăm sóc sức khỏe sẽ bị cắt giảm hơn nữa.

Trong khi đó, Nhà Trắng đề xuất giữ nguyên chi tiêu quốc phòng và phi quốc phòng trong năm tài chính 2023, nhưng bị đảng Cộng hòa bác bỏ.

Theo bà Jean-Pierre, lời đề nghị của đảng Cộng hòa là một bước lùi lớn và chứa đựng một loạt các yêu cầu đảng phái cực đoan không bao giờ có thể thông qua ở cả 2 đảng của Quốc hội”.

Gián đoạn tạm thời?

Tổng thống Biden đang ở Nhật Bản nhưng vẫn liên tục được cập nhật thông tin về các cuộc đàm phán đang diễn ra ở Washington.

Theo CNN, một phần lý do khiến các cuộc đàm phán bị gián đoạn là do các nhà đàm phán của Nhà Trắng coi mức độ cắt giảm chi tiêu mà đảng Cộng hòa đề xuất là không thể chấp nhận được, mặc dù Nhà Trắng đã bày tỏ sẵn sàng cắt giảm một số khoản chi tiêu.

Hôm 19/5, ông McCarthy đã xác nhận rằng các cuộc đàm phán đã tạm dừng do nói rằng không có đủ “động thái” từ Nhà Trắng.

Khi được hỏi tại sao một ngày trước đó anh ấy lại có giọng điệu lạc quan như vậy, McCarthy nói: “Tôi thực sự cảm thấy chúng tôi đang ở vị trí mà tôi có thể nhìn thấy con đường. Nhà Trắng chỉ là – chúng ta không thể chi nhiều tiền hơn vào năm tới. Chúng tôi phải chi tiêu ít hơn so với năm trước. Nó khá dễ dàng.”

Đảng Cộng hòa tin tưởng rằng Tổng thống cuối cùng sẽ quyết định hy sinh các ưu tiên để xoa dịu mối đe dọa lớn nhất đối với nền kinh tế trước chiến dịch tái tranh cử của ông. Tổng thống đã từng khăng khăng không đàm phán về việc tăng trần nợ, nhưng sau đó đã thay đổi quyết định.

Trên thực tế, việc tạm dừng không có nghĩa là các cuộc đàm phán đã thất bại, bởi các cuộc đàm phán quan trọng trên Đồi Capitol trong những năm qua vẫn thường chệch hướng hoặc đổ vỡ trước khi trở lại đúng quỹ đạo. Tuy nhiên, sự gián đoạn cho thấy cả hai đảng sẽ phải giải quyết rất nhiều thách thức trước khi đạt được một thỏa thuận.

Thời gian là điều cốt yếu, và áp lực đang gia tăng để nâng trần nợ trước ngày mà Bộ Tài chính Mỹ cảnh báo rằng chính phủ liên bang có nguy cơ mất khả năng thanh toán các hóa đơn của mình. Nếu Mỹ vỡ nợ, nó có thể sẽ gây ra một thảm họa kinh tế toàn cầu.

Nguyễn Tuyết (Theo CNN, Reuters, Bloomberg)