"Hệ giá trị văn hóa nhằm xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam"

Chiều 29/11 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Hội thảo quốc gia Hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới tiếp tục diễn ra phiên thảo luận thứ 2 với chủ đề Hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa trong thời kỳ mới.

Hội thảo do Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì phối hợp với Hội đồng Lý luận Trung ương; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL); Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức.

Tại sự kiện, PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Châm – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa cho rằng, hệ giá trị văn hóa có vai trò vô cùng quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. 

“Hệ giá trị văn hóa qua từng chặng đường lịch sử cũng có thể khác nhau. Ví dụ giá trị yêu nước ở mỗi thời kỳ lịch sử cụ thể lại được định hình ở những khuôn mẫu, chuẩn mực khác nhau, yêu nước thời chiến tranh là ra trận, là “đấu tranh giành độc lập dân tộc”, yêu nước thời bình là ra sức xây dựng đất nước, làm giàu cho đất nước hay giá trị cần cù, đề cao kinh nghiệm trong xã hội tiểu nông đã thay đổi, xã hội đương đại đề cao giá trị sáng tạo…”, bà Nguyễn Thị Phương Châm phân tích.

PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Châm chia sẻ thêm: “Hệ giá trị văn hóa nhằm xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Xây dựng hệ giá trị văn hoá, hệ giá trị chuẩn mực con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế mà Đảng ta đã đề ra”.

PGS.TS. Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, hệ giá trị văn hóa Việt Nam được thể hiện ở “Giá trị dân tộc” được phản ánh qua cả nội dung và hình thức của nền văn hóa, thể hiện sự phong phú, độc đáo, sức sống của văn hóa dân tộc. Giá trị dân tộc mang đậm bản sắc văn hóa, thể hiện truyền thống văn hiến của dân tộc, được nuôi dưỡng từ mạch nguồn dân tộc. Đó cũng là nền văn hóa độc lập, tự chủ, không bị nô dịch, bị lấn át trước văn hóa ngoại lai.

PGS.TS. Bùi Hoài Sơn cũng nêu các giải pháp giữ gìn và phát huy hệ giá trị dân tộc, dân chủ, nhân văn, khoa học gồm: Xác định nội hàm cụ thể của hệ giá trị; Đẩy mạnh dân chủ hóa xã hội đồng thời giữ nghiêm kỷ cương, phép nước; Nêu cao vai trò đầu tàu gương mẫu của tầng lớp lãnh đạo, quản lý xã hội, đội ngũ văn nghệ sĩ; Tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về giá trị và hệ giá trị; Phát huy vai trò của các thiết chế gia đình, nhà trường và xã hội trong xây dựng hệ giá trị; Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh góp phần hình thành và củng cố các giá trị tốt đẹp; Phát huy vai trò, sứ mệnh của văn học, nghệ thuật trong xây dựng giá trị.

Nói về hệ giá trị quốc gia trong bối cảnh hiện nay, GS.TS Từ Thị Loan – nguyên Viện trưởng Viện VHNT Quốc gia Việt Nam cho hay, giá trị quốc gia là những giá trị cốt lõi, phản ánh những khát vọng, mong cầu, mục tiêu chung của cả quốc gia. Đó những giá trị được kết tinh từ quá khứ, phát huy vai trò trong hiện tại và có định hướng tới tương lai, làm nền tảng để điều tiết, dẫn đạo sự phát triển của đất nước.

PGS.TS Từ Thị Loan đề xuất, hệ giá trị quốc gia trong giai đoạn hiện nay gồm 8 giá trị như sau: Hòa bình, Thống nhất, Độc lập, Dân chủ, Công bằng, Văn minh, Phồn vinh, Hạnh phúc, trong đó giá trị “phồn vinh” đã bao hàm hai giá trị “dân giàu, nước mạnh”, sự phát triển phồn thịnh cho cả người dân và đất nước.

Tham gia ý kiến thảo luận, ông Tạ Quang Đông – Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL cho hay, hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa có vai trò quan trọng, cấp thiết trong bối cảnh hiện nay, là nền tảng để phát triển xã hội. Những hệ giá trị này vừa có ý nghĩa soi chiếu nhằm điều chỉnh những hành vi văn hóa, đạo đức ứng xử và nhiều hành vi khác trong đời sống văn hóa, khắc phục hạn chế và tăng cường mạnh mẽ, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

“Thời gian qua, Bộ VH,TT&DL đã triển khai nhiều hoạt động xây dựng các hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa. Chủ đề công tác năm 2022 của ngành VH,TT&DL được lựa chọn là Năm văn hóa cơ sở và công tác tổ chức cán bộ, đây là hai lĩnh vực trọng điểm được lãnh đạo Bộ xác định để tạo hệ giá trị cốt lõi.

Bộ VH,TT&DL hiện thực hóa các quan điểm, hoàn thiện thể chế, tháo nút thắt trong quản lý các lĩnh vực VH,TT&DL, đồng thời tham mưu Chính phủ, Quốc hội ban hành nhiều Chiến lược phát triển văn hóa, các luật chuyên ngành.

Bộ cũng đã và sẽ tiếp tục triển khai ký kết với các Bộ, Ban ngành…. để cùng xây dựng nền tảng văn hóa, củng cố chuẩn mực đạo đức, văn hóa, khơi dậy khát vọng cống hiến, tăng cường các thành tố về hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa Việt Nam trong thời kỳ mới”, ông Tạ Quang Đông chia sẻ.