Chặng đường 68 năm hình thành và phát triển của Hội Luật gia Việt Nam

Không ngừng phát triển, trưởng thành về mọi mặt

Hội Luật gia Việt Nam được thành lập ngày 4/4/1955 (theo Nghị định số 130/NV/DC/NĐ ngày 4/4/1955 của Bộ Nội vụ). Trong 68 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quan tâm của Nhà nước, các thế hệ luật gia Việt Nam đã không ngừng phấn đấu, rèn luyện và trưởng thành cùng với sự phát triển đi lên của đất nước và dân tộc Việt Nam.

Với phương châm Đoàn kết, Dân chủ, Sáng tạo, Phát triển, các cấp Hội và hội viên Hội Luật gia Việt Nam đã tham gia tích cực, nhiệt tình, tâm huyết vào các hoạt động của Hội, đóng góp nhiều công sức, trí tuệ hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, xây dựng Hội Luật gia Việt Nam ngày càng vững mạnh, trở thành một tổ chức chính trị – xã hội – nghề nghiệp, có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa.

Nhìn lại chặng đường 68 năm xây dựng và phát triển của Hội Luật gia Việt Nam, các cấp hội và hội viên Hội Luật gia Việt Nam hôm nay tự hào về lịch sử hình thành, xây dựng, phát triển của Hội, tự hào về truyền thống tốt đẹp của Hội với những mốc son lịch sử, những thành tích và đóng góp xứng đáng của các thế hệ luật gia cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, tự hào về sự ghi nhận và niềm tin của Đảng, Nhà nước, xã hội đã dành cho Hội và phấn đấu để giữ trọn niềm tự hào đó cho các thế hệ luật gia mai sau, tiếp tục tô thắm truyền thống của Hội Luật gia Việt Nam.

Kể từ ngày thành lập (4/4/1955), từ chỗ chỉ có 40 hội viên, đến nay Hội đã có hơn 74.000 hội viên. Hội viên của Hội gồm những luật gia lão thành với nhiều kinh nghiệm quý báu về chuyên môn và thực tiễn; các luật gia trẻ đầy hoài bão, đã và đang công tác tại các cơ quan Nhà nước thuộc các ngành lập pháp, hành pháp và tư pháp, hoạt động trong tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng và an ninh.

Trong các giai đoạn phát triển, các cấp hội và hội viên Hội Luật gia Việt Nam luôn nỗ lực phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ được giao, nhiều hội viên của Hội được giao những cương vị trọng yếu trong các cơ quan cấp cao của Đảng và Nhà nước; hoạt động của Hội ngày càng phong phú, đa dạng, chất lượng, hiệu quả ngày càng cao, được lãnh đạo Đảng và Nhà nước ghi nhận, bạn bè quốc tế trân trọng.

Từ khi thành lập đến nay, Hội Luật gia Việt Nam đã trải qua 13 kỳ Đại hội Đại biểu toàn quốc và không ngừng phát triển, trưởng thành về mọi mặt. Tại một số kỳ Đại hội, Điều lệ Hội được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước và tính chất, đặc điểm của Hội. Trong mỗi giai đoạn, tuy phương thức tổ chức và hoạt động Hội có những điểm khác nhau nhưng vẫn bảo đảm mục tiêu, tôn chỉ của Hội.

Giai đoạn từ năm 2014 đến nay, là giai đoạn đẩy mạnh đổi mới toàn diện, phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, hướng về cơ sở, xây dựng và phát triển tổ chức Hội Luật gia Việt Nam ngày càng vững mạnh, xây dựng đội ngũ luật gia Việt Nam giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, vững vàng về chính trị tư tưởng, tận tụy với nghề, vì dân, vì công lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Hội Luật gia Việt Nam trong giai đoạn mới, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp phát huy dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Theo đó, trên cơ sở bám sát các quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Chính phủ được thể hiện trong Chỉ thị số 56-CT/TW ngày 18/8/2000 của Bộ Chính trị, Kết luận số 19-KL/TW ngày 23/5/2012 của Ban Bí thư, Thông báo kết luận số 50-TB/TW ngày 17/7/2018 của Ban Bí thư; Chỉ thị số 08/CT-TTg ngày 24/5/2013, Chỉ thị số 21/CT-TTg ngày 30/8/2019 của Thủ tướng Chính phủ, ý kiến chỉ đạo của đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong buổi đến thăm và làm việc với Đảng đoàn, Ban Thường vụ Hội Luật gia Việt Nam ngày 14/8/2015 và đồng chí Trần Đại Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa XHCN Việt Nam trong buổi đến thăm và làm việc với Đảng đoàn, Ban Thường vụ Hội Luật gia Việt Nam ngày 19/1/2018, các cấp hội và hội viên đã đoàn kết phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam lần thứ XII đã đề ra.

Trong đó, công tác tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của Trung ương Hội và các cấp Hội địa phương được triển khai thường xuyên, sâu rộng, có chất lượng, hiệu quả.

Hội Chủ trì soạn thảo thành công Luật Trưng cầu ý dân; tham gia có hiệu quả vào Ban soạn thảo, Tổ biên tập các dự án Luật, pháp lệnh, văn bản quy phạm pháp luật khác; tổ chức nghiên cứu, hội thảo, tọa đàm góp ý kiến vào dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật.

Công tác tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, tư vấn giải quyết khiếu nại và hòa giải ở cơ sởtiếp tục được các cấp Hội chủ động triển khai thường xuyên và hiệu quả. Các trung tâm tư vấn pháp luật tiếp tục được củng cố, kiện toàn và thành lập mới.

Đến nay, Hội đã có 81 trung tâm tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý được thành lập và duy trì được hoạt động thường xuyên, trong đó 10 trung tâm tư vấn pháp luật trực thuộc Trung ương Hội và 71 trung tâm trực thuộc Hội Luật gia các tỉnh, thành phố. Đội ngũ cán bộ làm công tác TVPL và TGPL được tăng cường, việc bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng công tác tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý được chú trọng. Đa số cán bộ làm việc tại các trung tâm đã được tham dự các lớp bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, sau đại hội XII (tháng 9/2014) đến nay, công tác phổ biến và giáo dục pháp luật của Hội tiếp tục được đẩy mạnh, phạm vi các hoạt động được mở rộng, nội dung và hình thức ngày càng phong phú, đa dạng, chất lượng và hiệu quả được nâng lên, góp phần kịp thời phổ biến các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nâng cao hiểu biết về pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của các tổ chức và cá nhân trong xã hội…

Đối với công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế, trong giai đoạn 2014 đến nay, được sự chỉ đạo của Ban Bí thư Trung ương Đảng, sự quan tâm, hướng dẫn của Ban Đối ngoại Trung ương và sự phối hợp, giúp đỡ của các cơ quan hữu quan, Hội Luật gia Việt Nam đã phát huy vị thế của mình là một tổ chức chính trị – xã hội – nghề nghiệp có uy tín trong cộng đồng luật gia quốc tế để triển khai nhiều hoạt động hướng tới mục tiêu đấu tranh bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc, đặc biệt là bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

Với tư cách là thành viên của Hội Luật gia dân chủ quốc tế (IADL) và Hội Luật gia Châu Á – Thái Bình Dương (COLAP), Hội đã vận động, thuyết phục được hai tổ chức này kịp thời ra các tuyên bố vào các thời điểm cần thiết để ủng hộ quan điểm của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông…

Phát huy mạnh mẽ vai trò, vị trí của Hội

Ngày 1/7/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 14-CT/TW về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội Luật gia Việt Nam trong tình hình mới. Chỉ thị số 14 của Bộ Chính trị khẳng định Hội Luật gia Việt Nam là tổ chức chính trị – xã hội – nghề nghiệp.

Việc Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 14 có ý nghĩa hết sức quan trọng, không chỉ với Hội Luật gia, giới luật gia Việt Nam mà với cả các cấp ủy đảng, với toàn xã hội trong việc phát huy mạnh mẽ vai trò, vị trí của Hội Luật gia và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân.

Đồng thời, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong tình hình mới mà Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra.

Triển khai thực hiện Chỉ thị số 14 của Bộ Chính trị, ngày 12/10/2022 Hội Luật gia Việt Nam đã tổ chức Hội nghị toàn quốc nhằm phổ biến, quán triệt những nội dung của Chỉ thị đến các cấp hội và hội viên. Đồng chí Phan Đình Trạc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã dự và phát biểu ý kiến chỉ đạo hội nghị.

Cùng với đó, Đảng đoàn Hội Luật gia Việt Nam và đảng đoàn, ban cán sự Đảng nhiều bộ ngành, đoàn thể ở Trung ương; các tỉnh ủy, thành ủy đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị này.

Có thể nói, năm 2023 là năm “bản lề” triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và là năm các cấp Hội đẩy mạnh các phong trào thi đua sôi nổi, phấn đấu hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2019 – 2024 đã đề ra.

Phát huy tinh thần đoàn kết, chủ động, sáng tạo, hướng về cơ sở, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, xây dựng hệ thống tổ chức Hội Luật gia Việt Nam vững mạnh toàn diện, phát triển đội ngũ luật gia Việt Nam giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, vững vàng về chính trị tư tưởng, tận tụy với nghề, vì dân, vì công lý, phát huy vai trò của một tổ chức chính trị – xã hội – nghề nghiệp phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát huy dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Hướng tới thực hiện tốt mục tiêu trên, trong thời gian tới Hội Luật gia Việt Nam phấn đấu thực hiện tốt những công tác chủ yếu:

Nâng cao nhận thức của các cấp Hội và hội viên về tính chất, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Hội Luật gia Việt Nam. Tiếp tục quán triệt và triển khai thực hiện tốt các quan điểm, định hướng, nội dung của Chỉ thị số 56; Kết luận số 19; Thông báo số 50-TB/TW ngày 17/7/2018 của Ban Bí thư về sơ kết 05 năm thực hiện Kết luận số 19; Chỉ thị số 21của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường thực hiện các giải pháp nhằm hỗ trợ, phát huy tốt vai trò của Hội Luật gia Việt Nam trong giai đoạn mới;

Triển khai thực hiện Chỉ thị số 14 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội Luật gia Việt Nam trong giai đoạn mới. Xây dựng chương trình, kế hoạch với từng cấp Hội để quán triệt và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo Chỉ thị số 14.

Cùng với đó, xây dựng Kế hoạch và triển khai thực hiện Nghị quyết số 27Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Đẩy mạnh công tác tổ chức, cán bộ và hội viên. Tiếp tục củng cố, phát triển hệ thống Hội Luật gia Việt Nam là một tổ chức chính trị – xã hội – nghề nghiệp vững mạnh, thống nhất; tăng cường công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng công tác Hội, nâng cao trình độ, trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp của cán bộ Hội và hội viên.

Chủ động triển khai toàn diện các mặt hoạt động, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao theo chức năng, nhiệm vụ của Hội, đồng thời tổ chức thực hiện tốt những nhiệm vụ đột xuất được Đảng, Nhà nước, cấp uỷ, chính quyền địa phương giao; chú trọng mở rộng và thực hiện tốt hơn nữa các nhiệm vụ trọng tâm và Hội có thế mạnh như: Tham gia xây dựng chính sách, pháp luật; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý, tư vấn giải quyết khiếu nại; tham gia giám sát việc thi hành pháp luật, đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật; tham gia cải cách tư pháp, cải cách hành chính; đấu tranh bảo vệ chủ quyền đất nước, bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Đẩy mạnh thực hiện chủ trương xã hội hoá, hoàn thành tốt Đề án “Xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý”.

Đổi mới nội dung, phương thức tổ chức và hoạt động, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cấp Hội. Tiếp tục thực hiện tốt chủ trương hướng về cơ sở, tăng cường mối quan hệ giữa Trung ương Hội với các tỉnh, thành Hội và các chi Hội, đơn vị trực thuộc Trung ương Hội trong việc phối hợp tổ chức các hoạt động chung để thu hút và tập trung được trí tuệ của đội ngũ luật gia cả nước về những những vấn đề quan trọng. Thực hiện tốt chế độ thông tin, báo cáo, kịp thời báo cáo với cấp uỷ, chính quyền về tình hình công tác của Hội và đề xuất các sáng kiến, đề án, nhiệm vụ để xin ý kiến lãnh đạo, chỉ đạo và giao nhiệm vụ cho các cấp Hội luật gia thực hiện.

Tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa Đảng đoàn, Ban Thường vụ Trung ương hội với Đảng đoàn, Ban cán sự đảng của các bộ, ban, ngành, với cấp ủy đảng và chính quyền các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để thống nhất chỉ đạo công tác Hội Luật gia và tạo điều kiện cho các cấp Hội Luật gia có điều kiện thuận lợi để hoạt động.

Phát huy vai trò của Hội Luật gia Việt Nam với tư cách là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), đồng thời mở rộng và tăng cường quan hệ với các tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tăng cường mối quan hệ phối hợp trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, giám sát, phản biện xã hội và thực hiện chủ trương xã hội hoá của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực pháp luật. Triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình đã ký kết với các bộ, ngành, đoàn thể hữu quan.

Tiếp tục duy trì, củng cố, phát triển và làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa Hội Luật gia Việt Nam với Hội Luật gia dân chủ quốc tế (IADL), Hội Luật gia Châu Á – Thái Bình Dương (COLAP), Hiệp hội Luật gia các nước ASEAN (ALA), Hội Luật gia các nước và các tổ chức quốc tế khác mà Hội đã có mối quan hệ; chủ động mở rộng mối quan hệ với các tổ chức và cá nhân luật gia tiến bộ trên thế giới, động viên người Việt Nam là luật gia định cư ở nước ngoài tham gia các hoạt động xây dựng đất nước…

Với những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng của đất nước, Hội Luật gia Việt Nam đã vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương độc lập hạng nhất vào dịp kỷ niệm 40 năm ngày thành lập, Huân chương Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập và nhiều phần thưởng cao quý khác.