Mỹ áp quy định mới về ưu đãi thuế, xe Tesla có nguy cơ “mất lượt”

Chính quyền Mỹ vừa công bố các quy định mới về các loại xe điện đủ điều kiện nhận ưu đãi thuế liên bang.

Các quy định này là kết quả của Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) mà Tổng thống Joe Biden thông qua vào tháng 8/2022 nhằm chống biến đổi khí hậu bằng cách khuyến khích sử dụng các phương tiện sử dụng năng lượng xanh, không khí thải. Theo IRA, các loại xe điện có thể được hưởng ưu đãi thuế lên tới 7.500 USD.

Năm ngoái, một số điều kiện đã được bổ sung vào đạo luật này và đã có hiệu lực. Cụ thể, chỉ những chiếc SUV có giá dưới 80.000 USD và ô tô dưới 55.000 USD và được chế tạo ở Bắc Mỹ mới đáp ứng đủ điều kiện. Ngoài ra, thu nhập của người mua cũng được giới hạn ở mức 150.000 USD.

Tuy nhiên, các quy định mới (có hiệu lực từ ngày 18/4) đặt ra nhiều yêu cầu hơn liên quan đến các thành phần và khoáng chất quan trọng trong pin xe điện.

Cụ thể, để đủ điều kiện nhận 50% ưu đãi, ít nhất 50% các thành phần trong pin xe điện phải được sản xuất tại Bắc Mỹ, hoặc 40% khoáng sản quan trọng được sử dụng để sản xuất pin phải có nguồn gốc từ Mỹ hoặc các quốc gia có hiệp định thương mại với Mỹ.

Hạn ngạch về khoáng sản sẽ tăng hàng năm cho đến khi đạt 80% vào năm 2027, và hạn ngạch về thành phần sẽ tăng lên 100% vào năm 2029.

70% có nguy cơ bị loại  

Các quy định mới là một phần trong nỗ lực của Tổng thống Joe Biden nhằm đạt được mục tiêu 50% doanh số bán xe mới của Mỹ vào năm 2030 là xe điện hoặc xe hybrid, đồng thời nhằm loại bỏ sự phụ thuộc của Mỹ vào chuỗi cung ứng pin xe điện của Trung Quốc.

Tuy nhiên, những yêu cầu trước đây hầu như không khó đáp ứng bằng yêu cầu về nguồn pin, bởi vì Trung Quốc vẫn thống trị chuỗi cung ứng pin xe điện, và các khoáng chất cũng như thành phần cần thiết khác cho pin xe điện chưa được sản xuất với số lượng lớn ở Mỹ.

Do đó, nhiều phương tiện hiện đủ điều kiện nhận toàn bộ 7.500 USD sẽ không thể đáp ứng các tiêu chuẩn tìm nguồn cung ứng mới. Kết quả là khoản ưu đãi bị cắt giảm một nửa hoặc bị loại bỏ hoàn toàn sau khi danh sách thụ hưởng được công bố vào ngày ngày 18/4.

Theo giám đốc Liên minh Đổi mới ngành Ô tô (Alliance for Automotive Innovation) John Bozzella, sẽ có rất ít xe điện trên thị trường đủ điều kiện nhận khoản tín dụng đầy đủ 7.500 USD sau ngày 17/4. Ông cho rằng chỉ riêng yêu cầu đối với xe điện phải được lắp ráp ở Bắc Mỹ cũng đã đủ loại bớt 70% mẫu xe.

Vẫn còn vài tuần nữa danh sách những chiếc xe đủ điều kiện mới được công bố, nhưng Tesla đã bắt đầu thông báo cho người mua rằng những thay đổi sẽ ảnh hưởng đến dòng sản phẩm của hãng.

Theo Tesla, phiên bản rẻ nhất của Model 3, một trong những chiếc xe điện phổ biến nhất, sẽ không còn đủ điều kiện hưởng trọn khoản ưu đãi vì mẫu xe này có pin sản xuất tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, một số mẫu xe của Tesla có khả năng đủ điều kiện nhận ưu đãi vì công ty sản xuất xe ở California và Texas, và sản xuất pin ở Nevada (Mỹ).

General Motors cho biết, 3 loại xe điện mà hãng dự định bán ra trong năm nay, bao gồm Cadillac Lyriq và các phiên bản chạy điện của Chevrolet Equinox và Blazer, sẽ đủ điều kiện nhận đủ ưu đãi.

Gã khổng lồ Volkswagen của Đức đã công bố kế hoạch mở rộng ở Bắc Mỹ nhằm chắc chắn rằng các mẫu xe của hãng sẽ đủ điều kiện nhận các ưu đãi. Trong khi đó, Ford Motor cho biết, họ sẽ sớm thông tin liệu các phương tiện của hãng có đủ tiêu chuẩn hay không.

Áp lực từ đồng minh

Các nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản và các đồng minh khác của Mỹ lo ngại những ưu đãi của Mỹ sẽ thu hút đầu tư ra khỏi quốc gia của họ hoặc buộc họ phải cung cấp các khoản trợ cấp hào phóng hơn để cạnh tranh với Mỹ.

Do EU, Nhật Bản không có hiệp định thương mại tự do với Mỹ nên các sản phẩm từ các khu vực và quốc gia này không đủ điều kiện nhận bất kỳ phần ưu đãi thuế nào.

Dưới áp lực từ các chính phủ nước ngoài, chính quyền Tổng thống Biden đã đề xuất một giải pháp thay thế. Trong một thông cáo báo chí, Bộ Tài chính Mỹ cho biết luật không định nghĩa thuật ngữ “thỏa thuận thương mại tự do”, nên thuật ngữ này “có thể bao gồm các thỏa thuận khoáng sản quan trọng mới được đàm phán”.

Chính quyền Mỹ mới đây cũng đã ký một thỏa thuận thương mại với Nhật Bản về các khoáng sản quan trọng và đang đàm phán một thỏa thuận tương tự với EU, với hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận vào thời điểm các quy định mới chính thức có hiệu lực.

Theo quy định của Bộ Tài chính Mỹ, các hãng xe sẽ có thể sử dụng các khoáng chất quan trọng từ 20 quốc gia mà Mỹ có thỏa thuận thương mại chính thức, bao gồm Chile và Úc, 2 nhà cung cấp lithium hàng đầu thế giới (lithium là một thành phần không thể thiếu trong pin xe điện).

Canada, Mexico, Israel và Hàn Quốc cũng nằm trong danh sách các quốc gia có thể cung cấp khoáng sản cho các phương tiện đủ điều kiện được giảm thuế.

Giai đoạn 2024-2025, các yêu cầu sẽ càng trở nên nghiêm ngặt hơn, vì đạo luật IRA bao gồm các lệnh cấm sử dụng các khoáng chất quan trọng và các thành phần pin từ một “thực thể nước ngoài đáng lo ngại”, rất có thể sẽ bao gồm cả Trung Quốc.

Đây có thể là một rào cản mới đáng kể, do nhiều công ty khai thác hàng đầu thuộc sở hữu một phần của Trung Quốc hoặc xử lý khoáng sản của họ ở Trung Quốc.

Điều khoản về “các thực thể nước ngoài đáng lo ngại” cuối năm nay mới được công bố, nhưng một số người tin rằng đó cũng chính là các thực thể được xác định trong Đạo luật Khoa học và CHIPS.

Nguyễn Tuyết (Theo Reuters, Pollitico, NY Times)