ĐBQH nêu ví dụ vụ Vạn Thịnh Phát khi góp ý Luật Công chứng (sửa đổi)

Thủ tục thành lập doanh nghiệp lớn nhỏ quá dễ dàng

Chiều 17/6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 7, các ĐBQH thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi).

Tham gia ý kiến, ĐBQH Đỗ Đức Hồng Hà (đoàn Hà Nội) đề nghị quy định bắt buộc công chứng hồ sơ thành lập doanh nghiệp với 5 lý do, cụ thể:

Doanh nghiệp hoạt động theo cơ chế hợp đồng. Điều lệ doanh nghiệp là một bản hợp đồng quan trọng, có giá trị lớn, ảnh hưởng đến quyền lợi của nhiều người. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa quan tâm đến Điều lệ doanh nghiệp khi thành lập, từ đó dẫn đến nhiều tranh chấp. Số lượng doanh nghiệp càng nhiều, tranh chấp càng có xu hướng tăng cao.

Ông Hà cũng cho rằng, thủ tục thành lập doanh nghiệp lớn nhỏ hiện nay quá dễ dàng và chưa bảo đảm chặt chẽ, tạo ra kẽ hở để lợi dụng vào các mục đích phi pháp.

Ông Hà nêu thực tế, theo khảo sát hiện nay, chỉ cần có 1 bản sao căn cước công dân và 2 triệu đồng phí dịch vụ là có thể thành lập một doanh nghiệp mà chủ doanh nghiệp không cần xuất hiện, thậm chí không cần ký vào hồ sơ.

“Việc giả mạo chữ ký trong điều lệ doanh nghiệp, biên bản họp hội đồng quản trị, hội đồng thành viên và các văn bản nội bộ doanh nghiệp diễn ra nhiều, đã có nhiều vụ án liên quan, để lại hậu quả lớn”, ông Hà nói và nêu dẫn chứng như vụ án điển hình là vụ Vạn Thịnh Phát với hàng loạt hành vi làm giả hồ sơ doanh nghiệp, lập khống hồ sơ vay vốn, thuê người đứng tên cổ phần… bị cáo Trương Mỹ Lan bị cáo buộc thao túng 95% cổ phần SCB và điều hành hơn 1.000 doanh nghiệp, gây thiệt hại hàng trăm nghìn tỷ đồng.

Thêm một lý do được ông Hà nêu đó là hiện tượng nâng khống vốn điều lệ, thuê người đứng tên doanh nghiệp, giả mạo hồ sơ doanh nghiệp, thành lập doanh nghiệp bừa bãi để hợp thức hóa các hành vi vi phạm pháp luật như trốn thuế, rửa tiền, thao túng giá cả thị trường, làm quân xanh trong hoạt động đấu giá, đấu thầu xuất hiện thường xuyên gây mất trật tự an toàn xã hội.

Do đó, đại biểu cho rằng cần có công cụ kiểm soát tính hợp pháp đối với hồ sơ thành lập doanh nghiệp và các giao dịch trong nội bộ doanh nghiệp, phòng ngừa rủi ro cho các chủ thể giao dịch với doanh nghiệp.

Lý do nữa được đại biểu đoàn Hà Nội nêu là các quốc gia phát triển trên thế giới quy định bắt buộc công chứng hồ sơ thành lập doanh nghiệp và các văn bản trong nội bộ doanh nghiệp, điển hình là Nhật bản, Đức, Pháp…

Do đó, cần thiết phải bắt buộc công chứng điều lệ doanh nghiệp, hồ sơ thành lập doanh nghiệp và các biên bản họp của hội đồng quản trị, đại hội đồng cổ đông, hội đồng thành viên trong các doanh nghiệp để bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và an ninh kinh tế.

Giải pháp để bảo đảm chất lượng công chứng

Tham gia ý kiến, ĐBQH Sùng A Lềnh (đoàn Lào Cai) nhất trí với nội dung dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) và tờ trình của Chính phủ, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đối với dự án Luật này.

Về đồng bộ các Luật liên quan, ông Lềnh cho biết một số quy định của Luật công chứng, Bộ Luật Dân sự, Luật Đất đai,… còn chưa đồng bộ, thống nhất hoặc chưa có hướng dẫn thực hiện nên quá trình triển khai thực hiện còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục xem xét hoàn thiện và thống nhất các nội dung trên cho đồng bộ.

ĐBQH Hoàng Minh Hiếu (đoàn Nghệ An) cho rằng, đây là dự án Luật quan trọng vì khi kinh tế phát triển thì các giao dịch nhu cầu công chứng ngày càng tăng. Với sự quy định chặt chẽ như dự thảo Luật sẽ góp phần giúp cho kinh tế – xã hội phát triển.

Ông Hiếu cũng cho rằng cần kiểm soát chất lượng công chứng. Báo cáo của Học viện Tư pháp và Đại học Luật của Đại học quốc gia cho thấy một công chứng viên trong một ngày làm nghiêm túc, khoa học chỉ công chứng được 8-10 hợp đồng công chứng.

Tuy nhiên, hiện nay trên một số địa bàn ở Hà Nội có văn phòng công chứng mỗi ngày một công chứng viên công chứng 700 giao dịch, vậy không biết công chứng này làm cách nào với tốc độ nhanh và số lượng lớn như vậy? Nếu như thế thì chất lượng như thế nào?.

Qua thực tế, có nhiều vi phạm trong hoạt động công chứng, tình trạng công chứng khống rất nhiều, người bán xe ô tô là bán qua công chứng hợp đồng ký sẵn. Chỉ cần chuyển cho người khác là đưa vào hợp đồng công chứng là xong.

Như vậy, chúng ta không kiểm soát được cái này, hay công chứng mà không cần công chứng viên có mặt mà chỉ cần giao cho người trợ lý công chứng viên làm công chứng xong rồi về ký, chứ không có biện pháp nào để kiểm soát.

Đại biểu cho rằng, trong dự thảo Luật lần này phải có thêm giải pháp để bảo đảm chất lượng công chứng.

“Việc yêu cầu công chứng trong trụ sở hay ngoài trụ sở không thể giải quyết được vấn đề đó. Vì không ai có biện pháp để kiểm soát đảm bảo công chứng đang diễn ra tại trụ sở công chứng hay ngoài trụ sở công chứng”, ông Hiếu nêu ý kiến.

Do đó, dự thảo Luật lần này cần cân nhắc và bổ sung thêm các giải pháp như áp dụng kinh nghiệm của một số nước như khống chế số lượng tối đa của một công chứng viên theo thời gian.